一 : 蝶魂梦仙

Th?ng tin thêm v? H?n B??m M? Tiên Và L?nh Lùng

Khái H?ng tên th?t Tr?n Khánh Gi? (1896 - 1947) sinh ra trong m?t gia ?ình quan l?i phong ki?n ? làng C? Am, huy?n V?nh B?o, t?nh H?i D??ng. ?ng ch? tr??ng tu?n báo Phong Hoá và là cay bút ch? l?c cho t? Phong Hoá, Ngày Nay c?a T? L?c v?n ?oàn

Khái H?ng ?? cho ra ??i hàng lo?t tác ph?m v?n xu?i có tính cách tan, làm ít nhi?u thay ??i v? t? t??ng và nh?n th?c c?a thanh niên lúc b?y gi?, tiêu bi?u nh?: N?a ch?ng xuan, Tiêu S?n tráng s?, Thoát Li, H?n b??m m? tiên…

Nh?t Linh tên th?t là Nguy?n T??ng Tam, là m?t nhà v?n nhà báo v?i bút danh Nh?t Linh. ?ng là ng??i sáng l?p ??i Vi?t Dan chính ??ng và t?ng làm Bí th? tr??ng c?a Vi?t Nam Qu?c dan ??ng và t?ng gi? ch?c B? tr??ng Ng?ai giao trong Chính ph? Liên hi?p Kháng chi?n.

Nh?ng tác ph?m vi?t chung c?a hai ?ng th? hi?n ???c quan ?i?m v? t??ng ??ng cu?c s?ng trong x? h?i ???ng th?i giúp cho ng??i ??c có ???c nh?ng c?m nh?n v? m?t th?i quá v?ng…

H?n b??m m? tiên m??n y c?a m?t d? s? v? chuy?n Lê Thánh T?ng th?m chùa Ng?c H? g?p m?t tiên n? ?? d?ng lên m?t cau chuy?n tình ? chùa Long Giáng, m?t m?i tình l?ng m?n, hi?n ??i, l?ng vào c?nh t?n giáo, chùa chi?n. Các nhan v?t s?ng trong m?ng ?o c?a ái tình d??i bóng c?a t? bi Ph?t t?.

Bàn v? H?n b??m m? tiên c?a Khái H?ng

Tác gi?

Khái H?ng tên th?t là Tr?n Gi?, nh?ng ?ng thêm ch? Khánh thành Tr?n Khánh Gi? ?? gi?ng v? t??ng Tr?n Khánh D? ??i tr?n. Bút danh Khái H?ng c?a ?ng ???c ghép t? các ch? cái c?a tên Khánh Gi?. ?ng sinh n?m 1896, ? x? C? Am, huy?n V?nh H?i, nay thu?c H?i Phòng.

Khái H?ng là con tr??ng ?ng tu?n ph? Tr?n M?, c? nhan Hán h?c. Lúc nh? h?c ch? Hán sau chuy?n sang Tay h?c, ??u tú tài Pháp khi 20 tu?i. ?ng ti?p thu hai nên v?n hóa á – ?u. Có c?n b?n truy?n th?ng, v?a có tinh th?n c?p ti?n, l?i giàu kinh nghi?m s?ng tr?i. V?n ?ng vi?t có cái nhìn bao quát, phong phú. Tác ph?m c?a ?ng th??ng ?? cao tình yêu t? do, ch?ng l?i các l? giáo phong ki?n, ít nhi?u mang tính c?i cách x? h?i. Khái H?ng c?ng có vi?t m?t s? v? k?ch, th??ng ch? m?t h?i, nh?ng ít ???c c?ng di?n. Trong nh?ng n?m 1935 ??n 1940, Khái H?ng là nhà v?n ???c nhi?u thanh niên thành th? ?a chu?ng.

Khái H?ng ?? cùng Nh?t Linh và Hoàng ??o thành l?p T? L?c V?n ?oàn, m? m?t k? nguyên m?i cho n?n v?n h?c n??c nhà. Ti?u thuy?t ??u tay c?a Khái H?ng H?n b??m m? tiên (1933) là ti?u thuy?t ??u tiên c?a T? L?c V?n ?oàn. Ti?u thuy?t cu?i cùng c?a ?ng là Thanh ??c (1943) và c?ng là ti?u thuy?t cu?i cùng c?a nhóm. Khái H?ng c?ng vi?t chung v?i Nh?t Linh hai ti?u thuy?t là Gánh hàng hoavà ??i m?a gió và ra ??i chung t?p truy?n ng?n Anh ph?i s?ng cùng n?m 1934

Tác ph?m

H?n b??m m? tiên xu?t b?n n?m 1933 là ti?u thuy?t l?ng m?n m? ??u cho s? nghi?p sáng tác c?a nhà v?n Khái H?ng. ?ay là cu?n ti?u thuy?t ??ng nhi?u kì trên báo Phong hóa c?a nhóm T?

L?c V?n ?oàn ???c ??c gi? nhi?t li?t hoan nghênh. H?n b??m m? tiên ?? t?o ra m?t uy tín l?n cho t? báo Phong hóa và nhóm T? L?c V?n ?oàn, khích l? các nhà v?n c?a nhóm sáng tác, và ti?u thuy?t T? L?c V?n ?oàn ?? giành ???c v? trí hàng ??u trong phong trào v?n h?c trong m?t th?i gian dài. Cho ??n h?m nay, am vang c?a ti?u thuy?t T? L?c V?n ?oàn v?n còn ??ng trong kí ?c ??c gi?, trong ?ó, ???c c?m tình sau s?c nh?t là ti?u thuy?t H?n b??m m? tiên

S? l??c c?t truy?n:

Ng?c là sinh viên Tr??ng canh n?ng. Trong d?p ngh? hè v? ? v?i ?ng bác là s? t? chùa Long Giáng. Chù có m?t chú ti?u tên Lan. Th?y Lan là ng??i có h?c, tính tình hòa nh?, Ng?c than ngay. Nh?ng Lan th?c s? ra là gái, cha m? m?t s?m, ? v?i chú b? chú ép g? ch?ng, mà Lan thì có tam h??ng v? ??o Ph?t t? nh? do ?nh h??ng c?a m?, nên Lan b? nhà, c?i d?ng nam trang ??n chùa Long Giáng xin tu. Khi Ng?c phát hi?n Lan là gái, chàng t? tình b?n chuy?n sang tình yêu. Vì Lan quy?t chí tu hành nh? ?? h?a lúc m? lam chung, c? kh??c t? tình yêu c?a Ng?c

Cau chuy?n ch? có th?, m?t cau chuy?n tình “d??i bóng t? bi Ph?t t? ”.

Ch? ??

Khái H?ng miêu t? cu?c xung ??t gi?a ái tình và t?n giáo. M?t ch? ?? có nhi?u kh? n?ng h?p d?n h?i ?y! Trong cu?c xung ??t h?i h?p và ?au ??n ?y, ái tình h?n ph?i th?ng h?n. ái tình th?ng vì ái tình là “b?n tính con ng??i”, ch? có ái tình m?i ?em l?i h?nh phúc. M?t ch? ?? hoàn toàn l?ng m?n, h?p v?i tam ly l?ng m?n c?a thanh niên.

?ành r?ng cái ái tình gi?a Ng?c và Lan, nh??ng b? t?n giáo m?t ph?n, ch? là m?t ái tình trong tr?ng, cao th??ng, tránh nh?ng d?c v?ng th??ng tình. Ng?c “ch? ??c th?nh tho?ng ???c lên chùa nhìn th?y m?t Lan là ?? r?i”. Ng?c th? v?i Lan s? “ gi? ???c m?i nh? th? ”. Ng?c l?i mu?n hoàn toàn chung th?y v?i Lan: “ T?i xin vi?n Ph?t t?, t?i th? v?i Lan r?ng su?t m?t ??i t?i, t?i s? chan thành th? ? trong tam trí, cái linh h?n d?u dàng c?a Lan”

L?i th? ?y, Ng?c r?i s? gi? ???c kh?ng ?. ??i v?i m?t tình yêu chan chính, lòng chung th?y v?n là t?t ??p và c?m ??ng. Nh?ng ph?i ch?ng ? ??i ái tình là trên h?t?. Ph?i ch?ng “su?t ??i”, ng??i ta ch? nên “ s?ng trong cái th? gi?i m?ng ?o c?a ái tình”, dù là “ái tình ly t??ng”, “ái tình b?t di?t, b?t vong”, nh? l?i v?n v? c?a Ng?c.

Khái H?ng ch? chú tr?ng ??n nh?ng di?n bi?n c?a ái tình trong lòng hai ng??i, ??n s? xung ??t gi?a ái tình và t?n giáo. Nh?ng di?n bi?n ?y ???c t? khéo. Tam ly ái tình v?n là cái s? tr??ng c?a nhà v?n l?ng m?n. Ng??i ta th?y t? m? c? m?t quá trình: cái c?m tình n?y sinh trong bu?i g?p g? ??u tiên. Ng?c ng? chú ti?u Lan là gái, cái c?m tình ?y ngày m?t t?ng lên, cho ??n khi Ng?c bi?t ch?c Lan là gái thì tình yêu ?? tràn ng?p trong lòng Ng?c. Còn Lan c?ng có c?m tình v?i Ng?c, ngày càng than m?t v?i Ng?c h?n, nh?ng v?n tr?m tránh tình yêu, v?n có b?u víu vào ??o Ph?t: tr?n tránh mà v?n yêu, mà ghen, ghen vì yêu, mu?n cho Ng?c ?i xa mà l?i th?m mong Ng?c ? l?i. Cu?i cùng, khi Ng?c ra ?i, h?n “Ngày khác g?p nhua”, Lan có v? ngh? ng?i nhìn Ng?c “m?m c??i kh?ng nói gì…”. R?i Lan ??ng ch?p tay t?ng ni?m, con m?t l? ?? nhìn xu?ng con ???ng ??t quanh

khúc du?i chan ??i.

“Gió chi?u hiu hiu…

Lá r?ng!”

Dù sao Lan v?n quy?t chí gi? v?ng ???ng tu. Lan ??u tranh b?n than r?t nhi?u. Lan yêu nh?ng kh?ng sa ng?. Ng?c c?ng v?y: Ng?c yêu nh?ng v?n t?n tr?ng cái chí tu hành c?a Lan. Kh?ng bàn r?ng ? ?ay v? cái chí tu hành ?y. H?y bi?t thanh niên h?i ?ó tuy l?y ái tình làm l? s?ng, nh?ng ch?a ??n n?i tr?y l?c, trác táng. Cái l?ng m?n c?a h? có ch?t m?ng ?o, kh?ng t??ng nhi?u.

K?t c?u

Trong H?n b??m m? tiên có nh?ng k?t c?u r?t khác l?

??u tiên ?ó là vi?c tác gi? m? ??u tác ph?m b?ng m?t hài k?ch và k?t thúc b?ng m?t bi k?ch, ? ph?n ??u l?i thu?t truy?n duyên dáng trào phúng khi?n cho ??c gi? ch?m chú theo d?i, ??i khi ph?i b?t c??i vì nh?ng ?o?n dí d?m ng? ngh?nh. Khi m?i vào truy?n, tác gi? cho th?y c?nh sinh ho?t ? th?n quê th?t vui t??i s?ng ??ng:

“M?t c? th?y ng??i l? khách thì tr? b?o b?n:

-Ch? em ?i, nhà t?i ?? v? kia kìa:

M?i ng??i c??i r?, m?t c? hát ví:

H?i anh ?i ???ng cái quan

D?ng chan ??ng l?i em than vài l?i.

?i ?au v?i m?y anh ?i,

C?ng vi?c ?? có ch? t?i ? nhà.

Các c? v? tay c??i r? r??i. L? khách nh? ?? bi?t ti?ng con gái ? vùng B?c là ?áo ??, c?m ??u r?o b??c trên ???ng kh?ng ngo?nh c? l?i. Thì c? thì c? hát ví l?i ??ng d?y nh? mu?n ch?y ?u?i theo mà g?i:

- Này anh, anh ??a va li ?ay em xách h? cho. Kh?n n?n! Th??ng h?i nhà t?i ?i ???ng m?t nh?c, m? h?i m? kê th? kia kìa!

L? khách ?? ?i xa, còn nghe v?ng v?ng sau l?ng cau hát gh?o:

“Anh v? k?o t?i anh ?i!

K?o bác m? m?ng r?ng em d? giành!”

??n nh?ng tình hu?ng gay cho ??c gi? h?i h?p, nho?n m?t n? c??i x?y ra ??n ??i b?n tr?.

Hài k?ch ? ph?n ??u th?t là có duyên, dí d?m và bi k?ch ? ph?n cu?i khi?n truy?n l?i nhu?m màu bu?n th?m và Lan ?? thành m?t nhan v?t ?áng th??ng.

C? thu?c gia ?ình dòng d?i, th?ng minh, thu? nh? theo h?c ch? nho. ?ng th?y là ng??i m? ??o

th??ng gi?ng giáo ly nhà Ph?t cho c?, c? yêu m?n cái ??o ly d?u dàng êm ái ?y, cha m? m?t, Lan ? v?i chú, chú mu?n ép g? c? vào n?i phú quí, linh h?n c? ?? tiêm nhi?m nh?ng t? t??ng cao th??ng cho ?ó là chuy?n nh? nhen. Lan ?? th? cùng m? khi bà h?p h?i, c? b? nhà tr?n ??n qui y th? gi?i t?i chùa Long Giáng. ? ph?n này ng??i ta c?m th??ng cho cho Lan vì con ???ng xu?t gia thoát t?c c?a c? ?ang h?nh th?ng b?ng nhiên g?p nhi?u tr?c tr?.

“N??ng náu c?a t? bi h?n hai n?m nay, ???c s? t? quí m?n truy?n giáo ??o Ph?t, gi?c lòng ngày ?êm dùi mài kinh k?, ?? t??ng d?t b? ???c tr?n duyên ai ng?… ”

Cho t?i khi k?t thúc truy?n, c? v?n là m?t ng??i chan tu ?áng kính, m?c dù lòng tr?n ch?a r? s?ch, r?i m?t m?i tình ??u ch?m n?, Lan v?n còn ?? ngh? l?c ?? ??y lui nh?ng s? cám d? ng?t ngào và v?n d?n than trên con ???ng xu?t gia thoát t?c.

?i?m th? hai là khác v? y t??ng. ?ay là ?i?m ??c bi?t, Khái H?ng ?? làm m?t cu?c cách m?ng toàn di?n: ??a ng??i tr?n nh?p vào c?i Ph?t và ??a Ph?t tr? v? tr?n. Cu?c ??i th?c t?i b? ??p v?, thay vào ?ó là m?t cu?c ??i th? m?ng, n?i ?ay là ranh gi?i gi?a th?c và gi?, gi?a t?nh và m?, có và kh?ng, c?m và kh?ng c?m, pha l?n, ch?p ch?n.

?i?m th? ba là ? ngh? thu?t. Khái H?ng ?? xay d?ng ti?u thuy?t m?i h?n, tình ti?t ít, s? g?i c?m, kh?ng khí ??m ?m, màu s?c Thi?n Ph?t bao quanh. H?n b??m m? tiên là m?t ti?u thuy?t kh?ng dài, ch? kho?ng ch?ng m?t tr?m trang gi?y nh?ng nó l?i là tác ph?m n?i ti?ng nh?t c?a Khái H?ng ???c nhi?u ng??i say mê ham m?.

V?i k?t c?u tam ly, ti?u thuy?t k? v? m?t chuy?n tình l?ng m?n tuy?t v?i, bay b??m, miêu t? tam ly nhan v?t sau s?c ?? th? hi?n s? ??u tranh gi?ng co gi?a tình yêu và lòng m? ??o ? n?i tam m?t ng??i ?? t? xu?t gia. S? ??i m?i trong ti?u thuy?t c?a Khái H?ng còn ???c th? hi?n ngay ? k?t c?u m?. Th?ng qua c?t truy?n gi?n d?, kh?ng khai thác sau vào nh?ng quan h? éo le, ph?c t?p c?a ??i s?ng x? h?i, tác gi? c?ng kh?ng bàn lu?n l?i th?i, ?ng ch? khéo ??a m?t vài nh?n xét tinh vi, m?t vài vi?c x?y ra thích ?áng ?? ph? di?n tam lí nhan v?t trong truy?n. ?ay là cau chuy?n tình kh?ng x?y ra ? ch?n ph?n hoa ?? h?i mà x?y ra ? c?nh chùa chi?n t?nh l?ng. Ng?c là m?t sinh viên trong ??t ngh? hè lên th?m ng??i bác tu hành ? chùa Long Giáng ?? g?p Lan chú ti?u gi? trai và ?em lòng yêu m?n Lan. S? h?p d?n c?a c?t truy?n còn là s? truy tìm gi?a cái th?c và h?, Lan là gái hay trai?. T?i sao m?t ng??i con gái xinh ??p này l?i ph?i c?i trang và xin g?i mình vào c?a Ph?t. ?ay là ?i?u bí ?n mà Ng?c c? g?ng tìm ki?m và c?ng là m?i quan tam c?a ng??i ??c. Khái H?ng gi? bí m?t ?y ??n cu?i tác ph?m…Nh?ng tóm l?i cái chính ? ?ay là tác gi? miêu t? tình yêu l?ng m?n c?a ??i nam n?a thanh niên trong ng?i ??n thiêng liêng c?a t?n giáo

? tác ph?m ??u tay này và ? nhi?u tác ph?m v? sau nh? N?a ch?ng xuan, Tr?ng mái, Gia ?ình…Khái H?ng th??ng xay d?ng c?t truy?n ?a tuy?n, k?t thúc kh?ng có h?u, th??ng kh?ng ?em l?i k?t c?c t?t ??p hay tr?n v?n. K?t thúc c?a H?n b??m m? tiên kh?ng ph?i Lan và Ng?c s? chung s?ng bên nhau, Lan kh?ng cùng Ng?c ch?y tr?n ?? h??ng h?nh phúc tr?n v?n, nàng say ??o Ph?t nh?ng trong tam h?n nàng v?n v??ng v?n s? ??i, còn Ng?c c?ng ch? d?ng l?i ? m?c ?? “chan thành th? ? trong tam trí cái linh h?n d?u dàng c?a Lan…”

V?i ?? tài l?y t? trong cu?c s?ng t? s?n thành th?, Ng?c là sinh viên tr??ng cao ??ng canh n?ng, ??c ti?u thuy?t Pháp bi?t h?i h?a, Lan là c? gái có h?c b? nhà ?i tu vì kh?ng mu?n l?y ng??i ch?ng ép bu?c. V?i ?? tài nh? v?y tác gi? d? dàng miêu t? tam lí l?ng m?n c?a thanh niên lúc b?y gi? coi s? ?i tu là thoát li nh?ng h? c?ng coi tình yêu là l? s?ng duy nh?t ?ó c?ng là s? thoát li. Tình yêu c?a Ng?c và Lan có ph?n nh??ng b? t?n giáo ?ó là m?t tình yêu trong sáng, cao th??ng, tránh ?i nh?ng d?c v?ng ??i th??ng. Chúng ta c?ng ph?i c?ng nh?n r?ng tác gi? ?? khéo leo xay d?ng tình ti?t, x?p ??t cau chuy?n ?? g?i trí tò mò cho ng??i ??c t? ??u ??n cu?i, nó có s? th?ng nh?t và có m?t ti?n trình r? r?t c?a s? vi?c. ?? ??y m?nh cau chuy?n ??n ?i?m nút t?o ?i?u ki?n cho tình yêu c?a hai ng??i bi?u l?, cho nhan v?t Ng?c khám phá ???c cái bí m?t c?a Lan tác gi? ?? khóe léo xay d?ng nên nh?ng tình hu?ng tam lí r?t hay: lúc Lan g?p r?n trên gác chu?ng, lúc Lan nh?y qua su?i Ng?c c?m tay kéo sang, hay khi Ng?c nói chuy?n than m?t v?i c? gái quê ??n xem l? ?? g?i lòng ghen c?a Lan, hay s? gi?ng co nhau trong ?êm ? chùa Long Van, Lan tu?t cúc áo ?? h? v?i n?u qu?n ng?c…

V?i nh?ng l?i k?t c?u r?t ch?t ch?, h?p lí và có nhi?u ??i m?i trong ti?u thuy?t Khái H?ng ?? th? hi?n ???c nh?ng y t??ng c?a mình và l?i cu?n ng??i ??c qua bao th? h?

Nhan v?t

Nhan v?t ti?u thuy?t c?a Khái H?ng r?t ng??i. H? ??ng s?ng s?ng gi?a cu?c ??i bình th??ng, ngay th?ng và m?nh li?t, theo ?u?i s? s?ng. H? ch?p nh?n ?au kh? ?? tìm h?nh phúc. Ngay t? ti?u thuy?t ??u tay này nhà v?n ?? th? hi?n ???c m?t quan ni?m m?i, m?t cách c?m nh?n m?i v? con ng??i. Miêu t? nhan v?t kh?ng còn là theo nh?ng ??c l?, c?ng th?c, mà tác gi? ?? y th?c r?t r?:“ là ch? t? nh?ng c?nh ng?, nh?ng hình tr?ng, nh?ng tính tình c?a m?t x? h?i c?a m?t th?i ??i mà th?i”

Trên c? s? duy tam, th? gi?i quan l?ng m?n bao gi? c?ng là m?t th? gi?i quan duy tam. Do kh?ng nh?n th?c ???c ?úng ??n quy lu?t phát tri?n khách quan c?a th?c t?i, nhan v?t l?ng m?n th??ng g?n bó cu?c s?ng m?t ly t??ng r?t ch? quan, m? h?, kh?ng phù h?p v?i th?c t?i

Lan tuy yêu Ng?c nh?ng nh?t quy?t tìm h?nh phúc ? ???ng tu, trong s? t? bi bác ái c?a ??o Ph?t. Ng?c thì nh?t ??nh: “ Gia ?ình t?i nay là nhan lo?i, là v? tr?, mà ti?u gia ?ình c?a t?i là …hai linh h?n c?a ??i ta ?n d??i bóng t? bi Ph?t t? ”

M?t nhà v?n h?c s? ?? vi?t: “V?n h?c l?ng m?n ch? y?u l?i v?n h?c trong ?ó có cái b?n ng? c?a nhan v?t bi?u l? t? nhiên. Mà b?n ng? c?a m?i ng??i ???c ?ánh d?u r? nh?t ? tình c?m và c?m giác c?a ng??i ?y”. V?n h?c l?ng m?n n?ng v? tình c?m và miêu t?, kh?ng coi tr?ng s? th?t, c?t là gay ???c c?m xúc

Ng??i ta b?o ái tình c?a Lan và Ng?c là m?t ái tình thanh cao, liên t??ng. Th?t ra, ?ó là th? ái tình kh?ng t??ng, ch? có trong t??ng t??ng c?a tác gi? mà th?i. Ch?ng ph?i bay gi? mà tr??c kia, gi?a th?i kì l?ng m?n nh?t, c?ng ít có nh?ng c?p trai gái nào nh? Lan và Ng?c. Ng?c yêu Lan, Lan c?ng yêu Ng?c. Hai ng??i yêu nhau trong m?t c?nh chùa. Nh?ng Lan kh?ng th? r?i c?nh chùa ?? ?i yêu Ng?c và cùng Ng?c chung s?ng. Còn Ng?c th? v?i Lan s? su?t ??i kh?ng l?y ai n?a ch? “ s?ng

trong cái th? gi?i m?ng ?o c?a ái tình ly t??ng c?a ái tình b?t vong b?t di?t”. Ch?a h?t, Ng?c còn nói h?t và nh?ng mong mu?n“ Gia ?ình? T?i kh?ng có gia ?ình n?a. ??i gia ?ình t?i nay là nhan lo?i, là v? tr?, mà ti?u gia ?ình c?a t?i là …hai linh h?n c?a ??i ta ?n núp d??i bóng t? bi Ph?t t? ”

N?u nh? Lan c? tình ?? che ??y tình yêu c?a mình, lu?n m??n nh?ng tri?t lí t?n giáo ?? r?n ?e mình thì ng??c l?i Ng?c m?t chàng trai kh?ng b? ràng bu?c b?i m?t tín ?i?u t?n giáo nào l?i lu?n tìm cách ?? b?c l? nó. M?i quan tam duy nh?t c?a chàng là Lan là gái hay trai?, nên khi bi?t ???c Lan là con gái thì cái c?m tình ban ??u bi?n thành tình yêu và chàng tha thi?t yêu Lan

??n v?i tình yêu, Lan sung s??ng vì th?y ?úng v?i b?n c?n c?a mình nh?ng nàng l?i mang c?m giác t?i l?i v?i Ph?t t? và nh?ng l?i h?a c?a m?t ng??i ?? qu? quy?t d?t b? cu?c s?ng tr?n t?c. Kh?ng kh?i có nh?ng lúc Lan t? d?i lòng mình và xem ái tình là chuy?n nh? nhen t?m th??ng d? g?t b? nh?ng r?i chính nó l?i là th? to tát, ch?a chan kh?p linh h?n c?a Lan “ cau nói, dáng ?i, ?i?u nhìn, gi?ng c??i, y ngh? ??u là hình ?nh c?a ái tình ”. Nh? th? là s? có m?t c?a Ng?c ?? ?ánh th?c tình yêu trong sáng c?a Lan nh?ng l?i b? l?p s??ng mù l?nh giá c?a t?n giáo bao b?c l?y ng??i con gái này.

H?n b??m m? tiên v?i ki?u nhan v?t l?ng m?n xu?t hi?n ?? t?o ???c s? chú y. Tác gi? ?? khéo d?ng nên m?t m?i tr??ng thích h?p trong th? gi?i thiên nhiên t?o v?t cho tình yêu l?ng m?n n?y n?. Qua tình yêu c?a hai nh?n v?t chính tác gi? c?ng nh?m ca ng?i ái tình, m?t tình yêu lí t??ng, trong sáng, cao th??ng.

Ng?n ng?

Là ch?t li?u chung cho v?n xu?i và v?n v?n. Ng?n ng? trong H?n b??m m? tiên mang màu s?c cua thi?n Phat. V?i l?i vi?t ng?n g?n, trong sáng, bình th??ng, ti?u thuy?t H??n b??m m? tiên ????c ban ?oc hoan nghênh nhi?t liêt.

M?t cau chuyên g?p g? làm quen r??i ti?nh yêu nay n??, tuy vay ng?n ng? tác gia c?ng kh?ng quá ?ê? sau va?o viêc diê?n ta ti?nh yêu ph?c tap hay ca?c ti?nh canh e?o le cua ti?nh yêu nh? ?? các tác pham tiêu thuyê?t ???ng th?i. Mà ch? y?u ?ó là ng?n ng? ??i tho?i, t? ??i tho?i, v?i chính mình. Khi m?i tình ch?m n? trong lòng, c? gái gi? trai ?i tu này y th?c ?ó là m?t ?i?u t?i l?i và ?? lên bàn th? Ph?t kh?n nguy?n: “…Phù h? cho ?? t? … có ?? ngh? l?c … xa lánh tr?m luan … ?? t? ?? d?c lòng tin m? ??o, kh?ng ng? nay m?i bi?t lòng tr?n t?c v?n ch?a gi? s?ch. Nh?ng ?? t? xin th? tr??c ??c T? Bi …”, Lan l?m b?m “ ta r?t có t?i v?i ??c Ph?t t?”…

Nh?ng ?o?n Lan và Ng?c ??i tho?i v?i nhau lúc thì nh? m?t gi?c m?ng ??p, lúc k?ch tính h?n lên:

“ Ng?c v?i cúi xu?ng ?? tay Lan kêu van:

- Ng?c xin l?i Lan. ??y Lan ngh? xem Lan có th? kh?ng yêu Ng?c ???c ?au? c?p linh h?n ta nh? m?t ?i?u nh?c, kh?ng c?m ??ng nhau sao ???c!”…

Lan ??ng ph?t d?y, ??y b?n ra:

- Kh?ng bao gi? th? ???c. Th?i ?ng ??ng nói n?a, m?i l?i nói c?a ?ng nh? xé ru?t k? tu hành này, ?ng nên v? ngay ?i”…

Ng?n ng? m? ??u cau chuy?n c?ng r?t là sinh ??ng. L?i vi?t tr?c ti?p, kh?ng màu mè, Khái H?ng ??a ng??i ??c v? l?i vùng quê Kinh B?c vào chùa Long Giáng, vào ca dao, vào cu?c s?ng sinh ho?t c?a con ng??i n?i ?ay:

H?i anh ?i ???ng cái quan

D?ng chan ??ng l?i em than vài l?i

?i ?au v?i m?y anh ?i

C?ng vi?c ?? có ch? t?i ? nhà.

??n khi miêu t? cái khung canh kh?ng khi? trang nghiêm ch?n thi?n nghiêm, Khái H?ng kh?ng nga?n ngai ?em nh?ng t? ng? ra?t Tay nh? thú quá, s??ng qua?…, c? cái “cha?t Tay” trong nhan vat Ngoc v?i b? au phuc va? ca?i va li k?t h?p v?i s?? then thu?ng cua m?t “chu? tiêu ” la? ga?i gia trai ?? làm cho ng?n ng? c?a H?n b??m m? tiên có s? hòa tr?n gi?a ??ng va? Tay th?t ??c s?c m?i m?.

Kh?ng gian và th?i gian

Kh?ng gian.

Trong v?n h?c ngh? thu?t, kh?ng gian chính là hình th?c t?n t?i ch? quan c?a hình t??ng. Kh?ng gian trong H?n b??m m? tiên nhu?m màu thi?n ??o.

Ngay t? ??u ti?u thuy?t, Khái H?ng ?? miêu t? chùa Long Giáng ??y thi v?, m?t ng?i c? t? thanh u t?ch m?ch, d? c?m hóa lòng ng??i, nang ng??i ta h??ng t?i m?t tinh th?n h??ng thi?n: “Phía Tay sau d?y ??i c? bi?c, s?c tr?i ?? ?ng l?p loáng qua các khe ?ám lá xanh ?en. Mái chùa rêu phong ?? l?n màu cùng ??t cùng cay, cùng c?. Kho?ng kh?c m?y b?c t??ng và m?y c?t g?ch quét v?i ch? còn l? m? in hình trong cái c?nh nhu?m ??ng m?t màu tím th?m. L?ng ch?ng m?t cái ??i cao, m?y nóc nhà rêu chen l?n trong ?ám cay r?m r?p, b?n góc, b?n gác chu?ng v??t lên t?ng là xanh um.

?Trong làn kh?ng khí êm ??m, ti?ng chu?ng thong th? ngan nga nh? ?em mùi thi?n làm t?ng v? c?a c?nh thiên nhiên. Lá cay rung ??ng, ng?n khói th??t tha, b?ng lúa s?t so?t nh? c?m ti?ng g?i c?a Mau Ni theo v? n?i h? kh?ng t?ch m?ch ”

Cau chuy?n v? S? tích V?n Kh?i c?ng chúa, con vua Ly Nhan T?n, kh?ng ch?u l?y ch?ng, ?ang

?êm tr?n kh?i cung, tìm ??n tu ? ch? này, vì th? nhà vua n?i gi?n sai phóng h?a ??t chùa nh?ng khi ng?n l?a v?a nhóm, có con r?ng vàng xu?t hi?n phun n??c l?a t?t ngay, vì th? chùa m?i có tên là Long Giáng l?i t?n thêm giá tr? c?a ng?i chùa, làm n?y sinh trong lòng ng??i ??c ni?m thành kính.

Ngoài ra kh?ng gian ?ó ???c tác gi? miêu t? có ??i ch? mang màu s?c c?a h?i h?a, l?i v?n ??y nh?c ?i?u, khác v?i l?i v?n t? c?nh khu?n sáo, ??c l? c?: “ V? phái ??ng nam m?y trái ??i ph?n chi?u ánh chi?u tà nhu?m m?t m?u da cam. Da tr?i xanh nh?t l? th? m?y ?ám may h?ng. In trên cánh ??nglúa chím màu vàng th?m, con cò tr?ng thong th? bay v? phía tay, ??i cánh l? ?? c?t lên ??p xu?ng loang loáng ánh m?t tr?i…”

Cách so sánh, thi?t th?c và ??t ng?t, ch?ng t? s? v?n d?ng m?t trí quan sát m?i, c?ng khác v?i l?i so sánh có s?n tr??c kia: “H?m ?y vào h? tu?n, tr?ng v?a m?c, tr?ng nh? c?p s?ng trau treo ng??c ? ??nh ??i ” Ho?c “Chùa Long Giáng m?y h?m r?c r? nay b?ng l?i ? t? nh? x?a, th?c ch?ng khác c? con gái n?i th?n d? trong ba h?m T?t th?ng b? sáo ??p, r?i h?t T?t l?i c?i ra mà m?c b? qu?n áo nau s?ng th??ng nh?t”, “Bóng tr?ng ?? x? v? tay, chi?u ánh l? m?. Các cay c? h?y còn ??m ?ìa n??c m?a ban chi?u. Nh?ng ??i xa, tr?ng nh? ?àn rùa kh?ng l? n?m v?ng nguy?t”

Hay ?ó là kh?ng gian riêng t? nh?t c?a các nhan v?t: “ Bay gi? nhìn qua c?a s? ng?m ??i thoai tho?i sau chùa, chàng th?y hi?n ra nhi?u v? xinh ??p, nh?ng v? ??p huy?n bí. Chàng t??ng d??i ?ám lá chè l?p lánh, ng?n gió d?u dàng m?n m?n rung ??ng kia, m?t c? tiên y?u ?i?u ???ng ng?i m? màng t??ng nh? tói ai”, “ Hai ng??i nhìn nhau, bóng tr?ng khuy?t r?i ??u cành, lá tr?ng th?a nh?t, c? x? xác m?t ??i l?p lánh gi?t s??ng”, “ ?êm ?? khuya tr?ng l?n, gió ??p cành thong, v?n v?t chìm ??m vào trong c?i h? v? t?ch m?ch”. Tác gi? hay t? nh?ng c?nh thanh thanh, bu?n bu?n, phù h?p v?i tam tình l?ng m?n: “?i m?t qu?ng n?a, b?ng hai ng??i ph?i d?ng l?i ? tr??c m?t cái su?i, d??i có v?ch n??c ch?y róc rách trong veo trong long cát tr?ng. Bên b? su?i có ?y g?c th?ng già gió chi?u hiu h?t, lá th?ng kh? lác ?ác r?i xu?ng su?i r?i theo dòng n??c trong tr?i ?i ”. Có nh?ng cau v?a t? c?nh v?a t? tình, phù h?p v?i tam tr?ng nhan v?t: “ Lan li?c m?t ng?m phong c?nh quanh mình. Lòng hoài nghi man mác ??n c? c?, may, n??c. Cúi nhìn dòng n??c b?c l?p lánh du?i chan ??i quanh co u?n khúc, rì rì l??t gi?a d?c cát vàng: trong c?nh êm ??m ?y bi?t ?au kh?ng ?n theo chi?u gió th?i, làn khói l? m? bay, l?n lá xanh, bi?t ?au kh?ng tr? nên cái s?c m?nh phá phách c?a con T?o v? tình…”

Bên c?nh ?ó, chúng ta còn b?t g?p m?t kh?ng gian th?t là ??c bi?t và lí thú, ?ó là “kh?ng gian trinh thám”. Vi?c Ng?c “khám phá” ra Lan là gái gi? trai ?i tu là m?t quá trình di?n bi?n tam lí. Kh?ng ch? nhan v?t Ng?c mà c? ??c gi? c?ng r?t tò mò v? ?i?u bí ?n ?ó. L?n theo nh?ng b??c ?i c?a Ng?c qua g?n m?t tr?m trang sách, cu?i cùng s? th?t c?ng ?? hi?n ra. Lan là gái. ??i v?i Ng?c, ?? kh?ng ??nh ch?c ch?n Lan là gái ??i lúc làm cho anh ph?i suy ng?m l?i t?t c?, Ng?c dùng m?i cách, quan sát m?i hành ??ng, c? ch? nh? nh?t c?a chú ti?u Lan. ??i v?i Khái H?ng, vi?c d?n d?t cho nhan v?t Ng?c t?ng b??c khám phá ra bí m?t ?ó, tác gi? ?? ph?i mu?n nh?ng tr??ng h?p sau ?ay: Lan g?p r?n trên gác chu?ng; Lan ph?i nh?y qua su?i, Ng?c c?m tay kéo sang; khi Ng?c nói chuy?n than m?t v?i m?t c? gái quê ??n xem l?, g?i lòng ghen c?a Lan; tr??ng h?p gi?ng co nhau m?t ?êm ? chùa Long Van, Lan tu?t cúc áo ?? l? v?i nau che ng?c. Kh?ng nh?ng tr??ng h?p nh? v?y làm cho “k? b? tình nghi” v? cùng lúng túng, ph?i liên ti?p th?c hi?n nh?ng hành ??ng ?i?u

ch?nh tình hu?ng. Nh?ng lúc nh? th?, tác ph?m cu?n ng??i ??c vào m?t tam th? b?t ng?, h?i h?p l?i theo.

Th?i gian

Theo nh? tác gi? Tr?n ?ình s? cho r?ng:“ Th?i gian ngh? thu?t trong v?n h?c kh?ng ph?i gi?n ??n ch? là quan ?i?m c?a tác gi?, mà là m?t hình t??ng th?i gian sinh ??ng, g?i c?m, là s? c?m th?, y th?c…?? ph?n ánh hi?n th?c, t? ch?c c?a tác ph?m”.

Th?i gian trong H?n b??m m? tiên là ch? y?u là th?i gian hi?n t?i. T? lúc mà nhan v?t Ng?c xu?t hi?n, lúc ?ó ?? “qu?ng n?m gi? chi?u mà n?ng h?y còn gay g?t” cho ??n lúc tr?i d?n d?n t?i “l?i thêm ngoài san l? m? bóng tr?ng”. Th?i gian hi?n t?i ?? nhan v?t chiêm nghi?m cu?c s?ng h?ng ngày n?i c?nh chùa v?i nh?ng c?ng vi?c c? th?: “sáng h?m sau, Ng?c ???ng ng? say b?ng ti?ng chu?ng chùa inh ?i ?ánh th?c”. Nh?ng ho?t ??ng c?a chùa trong nh?ng ngày chay ?àn “sáng h?m sau, k? t?i ng??i lui có v? t?p n?p r?n r?p”, " Lu?n hai t?i, các nhà s? ? nh?ng chùa lan c?n nh?n ???c gi?y m?i c?a s? c? Long Giáng t? t?u ??n d? l? r?t ??ng”, “ ??n t?i th? ba thì vào ?àn gi?i k?t”…”sáng h?m sau, c?nh chùa Long Giáng l?i yên l?ng nh? ngày th??ng”.

Hay xem l?n vào ?ó là th?i gian tam tr?ng, th?i gian tam t??ng, th?i gian kí ?c c?a nhan v?t. Nh?ng ?o?n ??i tho?i gi?a chú ti?u Lan và Ng?c. Ng?c hay nói v? nh?ng gi?c m? sánh ??i v?i m?t ng??i b?n ?i trên con ???ng r?i ??n m?t c?nh b?ng lai. Ng??i b?n ?y b?ng nhiên hóa thành m?t tuy?t th? giai nhan. Nh?ng ngày ?àn c?a l? ?àn chay qua ?i, c?nh chùa tr? l?i yên ?ng, Ng?c “liên t??ng d??i ?ám lá che l?p lánh ng?n gió di? dàng m?n m?n rung ??ng kia, m?t c? tiên y?u ?i?u ng?i t??ng nh? t?i ai”, “bóng tr?ng ?? x? v? tay, chi?u ánh l? m? ”.

?i?u ??c bi?t h?n là th?i gian trong tác ph?m còn có m?t ?i?u r?t l?. ? nh?ng trang cu?i, th?i gian g?n v?i m?t kh?ng gian duy nh?t: “lá r?ng!”. “ Lá r?ng !” l?n m?t, th?i gian khi “chi?u hiu h?t, lá th?ng kh?, theo dòng su?i tr?i ?i ”. “lá r?ng !” l?n hai “ ?êm ?? khuya, khi chi?u tà gió th?i, khi tr?ng m?c ??u non”. “Lá r?ng !” l?n ba “m?t tr?i ?? x? v? tay”. “Lá r?ng !” l?n b?n và n?m “m?t tr?i ?? g?n l?n sau ??i, m?t tr?ng l?nh l?o mùa ??ng”. “Lá r?ng !” l?n sáu “ m?t tr?i sau d?y ??i tay, v?n v?t nhu?m màu ?m ??m”. “Lá r?ng !” l?n b?y thì “s?c tr?i dìu d?u, gió chi?u thì hiu hiu”. ?ó là m?t s? sáng t?o ??c ?áo, v?n kh?ng gian ??y nh?ng có nhi?u s? ??i thay qua th?i gian.

H?n b??m m? tiên ca t?ng ái tình, ái tình thanh s?ch, chung th?y, ?y là d?o lên m?t khúc nh?c ???c thanh niên mong ch?. Và m?t ly t??ng cao c?, bao trùm nhan lo?i và v? tr?, mà l?i kh?ng lo?a tr? tình yêu, h?n là ???c b?n tr? v? v?p l?y. Sách l?i kh?ng ?? kích Ph?t giáo, có ch? h?u nh? ?? cao thì b?n th?ng tr? ch?ng c?n ng?n c?m. V?i m?t ngòi bút ch? ??ng, v?n phong g?i m?, c?u trúc g?n gàng. Ng?n ng? thoát kh?i v? khu?n sáo, nh?ng ?o?n ??i tho?i r?t linh ho?t. Tuy ch?a có nh?ng trang vi?t sau s?c v? hoàn c?nh và tam tr?ng nhan v?t trong nh?ng quan h? v? m?t th? gi?i màu v?, ph?c t?p. Tác ph?m kh?ng h??ng cu?c ??i th?c mà h??ng v? m?t th? gi?i ?o t??ng c?a t?n giáo, c?a tình yêu l?ng m?n. H?n b??m m? tiên x?ng ?áng là tác ph?m m? ??u cho trào l?u l?ng m?n trong ti?u thuy?t th?i kì 1930- 1945. Nó c?ng là m?t trong nh?ng tác ph?m giá tr? nh?t c?a n?n v?n h?c c?n ??i và hi?n ??i n??c nhà..

二 : 周梦蝶诗集:还魂草

周梦蝶诗集:还魂草

周弃子序

叶嘉莹序

I 山中拾掇

■天窗

■ 九行

■ 朝阳下

■ 守墓者

■ 濠上

■押摆渡船上

■ 树

■闻钟

II 红与黑

■ 一月

■ 二月

■ 四月

■ 五月

■ 七月

■ 十月

■ 十二月

■ 十三月

■ 闰月

■ 六月

■ 六月

■ 六月

■ 六月之外

III 七指

■ 菩提树下

■ 豹

■ 山

■ 逍遥游

■ 行到水穷处

■ 骈指

■ 托钵者

IV 焚麝十九首

■ 寻

■ 失题

■ 还魂草

■一瞥

■ 晚安，小玛丽

■ 虚空的拥抱

■ 空白

■ 车中驰思

■ 穿墙人

■ 你是我的一面镜子

■ 一瞥

■ 关着的夜色

■ 绝响

■ 圆镜

■ 囚

■ 落樱后，游阳明山

■ 天问

■ 燃灯人

■ 孤峰顶上

■ 周弃子序

列市尘纷万蚁驰，冷摊兀坐一人畸。
长贫不碍殷求友，太瘦真怜苦作诗。
尚想蝶魂归觅我，曾闻豹语死留皮。
　　梦蝶属题重刊还魂草，丙辰秋闰弃子漫笔

■ 叶嘉莹序

我是向来未尝为任何人任何书写过序文的，然而两天前，当周梦蝶先生要我为他即将出版的诗集《还魂草》赶写一篇序文时，我竟冒昧地答应了下来。其一，当然是有感于周先生的一份诚意；其二，则因为我原是一个讲授旧诗的人，而周先生居然肯要我为这一本现代诗集写序，则无论这一篇序文写得如何，至少不失为新旧之间破除隔阂步入合作的一种开端和首试；最后，一个更大的原因，则是因为我对周先生之忠于艺术也忠于自己的一种诗境与人格，一直有看一份爱赏与尊重之意，因此，虽明知自己未必是为此书写序的适当之人选，也依然乐于作了这种「知其不可而为之」的承诺。

周先生之要我写序，也许因他曾偶在报刊中看到过我所写的一些有关旧诗词之评赏的文字，其实，批评古人的旧诗词，与批评今人的现代诗，并不尽同，一则因为旧诗词的作者，已属无可对质的古人，则我信口雌黄之所说，在读者而言，纵未必尽信其是，然也不能必指其非，而对今人之作，则我在论评之间，就不得不深怀着一份惟恐其未必能合作者原意的惶惧；再者，对于旧诗词的阅读和写作，我是早在30年前就已开始了的，而对于现代诗，则我不仅从来不曾有过写作的尝试和经验，即使阅读，也仅是近二、三年来，偶然涉猎浏览过一些极少的作品而已，虽说美之为美，天下有目之所共赏，我对于现代诗中的一些佳作，也极为赏爱，但如说到论评，则刺绣之工既不尽同于编织，缰辔的控持，也必然不同于方向盘之操纵，如今我欲以一向惯于论评旧诗词的眼光来论评现代诗，则即使不致如扣盘言日之盲，似乎也颇不免于燕说郢书之妄了。

以我习惯于论评旧诗词的眼光来看人，我以为周先生诗作最大的好处，乃在于诗中所表现的一种独特的诗境，这种诗境极难加以解说，如果引用周先生自己在「菩提树下」一诗中的话「谁能于雪中取火，且铸火为雪」，则我以为周先生的诗境所表现的，便极近于一种自「雪中取火，且铸火为雪」的境界。

我在为学生讲授旧诗词的时候，常好论及诗人对自己感情的一份处理安排之态度与方法，由于其对感情之处理与安排的不同，因此诗人们所表现的境界与风格也各异。如果举一些重要的诗人为例证。则渊明之简净真淳。是由于他能够将其一份悲苦，消融化解于一种智能的体悟之中，如同日光之融七彩而为一白，不离悲苦之中，而脱出于悲苦之外，这自然是一种极难达致的境界；其次则如唐之李太白，则是以其一份恣纵不羁的天才，终生作着自悲苦之中，欲腾掷跳跃而出的超越；杜子美则以其过人之强与过人之热的力与情，作着面对悲苦的正视与担荷；至于宋之欧阳修，则是以其一份遣玩的意兴，把悲苦推远一步距离，以保持其所惯用的一种欣赏的余裕；苏东坡则以其旷达的襟次，把悲苦作着潇洒的摆落，以上诸人其类型虽尽有不同，然而对悲苦却似乎都有看一种足以奈何的手段。此外更有着一种从来对悲苦无法奈何的诗人，如「九死其未悔」的屈灵均，「成灰泪始干」的李商隐。他们固未尝解脱，也未尝寻求过解脱，他们对于悲苦只是一味的沉陷和耽溺。另外更有一种有心寻求安排与解脱，而终于未尝得到的人，那就是「言山水而包名理」的谢灵运，大谢之写山水与言名理，表现虽为两端，而用心实出于一源，他对山水幽峻的恣游，与对老庄哲理的向往，同样出于欲为其内心凌乱矛盾之悲苦，觅致得一排解之途径。然而佛家有云：「境由心造」，若非由内心自力更生，则山水之恣游既不过徒劳屐齿，老庄之哲理亦不过徒托言筌，所以大谢诗中的哲理。若非自其「不能得道」作相反之体认。而欲于其中寻觅「得道」的境界，就未免南辕而北辙了。

至于周先生的诗作，则自其48年出版的第一本诗集《孤独国》，到今日准备出版的第二本诗集《还魂草》，其意境与表现，虽有着更为幽邃精致，也更为深广博大的转变，然而其间却有着一个为大家所共同认知的不变的特色，那就是周先生诗中所一直闪烁着的一种禅理和哲思。周先生似乎也是一位想求安排解脱而未得的诗人，因之他的诗，既不同于前所举第一种之隐然有着对悲苦足以奈何的手段之诗人；也不同于第二种之对悲苦作着一味沉陷和耽溺的诗人；如果自其感情之不得解脱，与其时时「言哲理」的两方面来看，虽似颇近于大谢，然而若就其淡泊坚卓之人格与操守来看，则毋宁说其更近于渊明。周先生之不同于大谢者，盖大谢之不得解脱之感情，乃得之于现实生活之政治牵涉的一份凌乱与矛盾，而周先生之不得解脱之感情，则似乎是源于其内心深处一份孤绝无望之悲苦。再者，大谢之言哲理，只不过是在矛盾凌乱中的一份聊以自慰的空言，而其所言之哲理，并未曾在其感情与心灵之间发生任何作用，而周先生诗中的禅理哲思，则确实有着一份得之于心的触发与感悟，虽然周先生并未能如渊明一样，做到将悲苦泯没于智能之中，而随哲理以超然俱化，但周先生却确实已做到将哲理深深地透入于悲苦之中而将之铸为一体了，故其诗境乃不属于以上所举之三种诗人的任何一类型之中，周先生乃是一位以哲思凝铸悲苦的诗人，因之周先生的诗，凡其言禅理哲思之处，不但不为超旷，而且因其汲取自一悲苦之心灵而弥见其用情之深，而其言情之处，则又因其有着一份哲理之光照，而使其有着一份远离人间烟火的明净与坚凝，如此「于雪中取火且铸火为雪」的结果，其悲苦虽未尝得片刻之消融，而却被铸炼得如此莹洁而透明，在此一片莹明中，我们看到了他的属于「火」的一份沉挚的凄哀，也看到了他的属于「雪」的一份澄净的凄寒，周先生的诗，就是如此往复于「雪」与「火」的取铸之间，所以其诗作虽无多方面之风格，而却不使人读之有枯窘单调之感，那便因为在此取铸之间，他自有其一份用以汲取的生命，与用于镕铸的努力，是动而非静，是变而非止。再者，周先生所写之境界，多为心灵之境，而非现实之境，如果我们可以把诗人的心灵比做一粒晶球，则当其闪烁转动于大千世界之中的时候，此一粒晶球虽并不能包容大千世界的繁复博大之实体，而其每一闪烁之中，却亦自有其不具形的隐约的投影，在周先生诗中，我们就可看到此一粒晶球的面面之闪烁，以上是我所见的周先生诗中的境界。

其次，我想再谈一谈周先生诗中文字的表现，我以为周先生在文字的表现一方面，也有其极为独到的一种镕铸和运用的能力。我是一个一贯主张要把古今与中外交融起来的论诗者，而在周先生诗中，我就清楚在看到了这种交融运用的成功，在周先生诗中，有大似古乐府江南曲的极实拙而真切的排句，如其「虚空的拥抱」之后数句；有极近于宋词的顿挫和音节，如其「逍遥游」的前数句；至于其时时可见的对偶之工，与一些旧辞旧典的运用，更属熟练之极，多不胜举。其实，用旧并不难，而难能的是周先生所用之旧，都赋有着新感觉与新生命；既不迷于旧，亦不避其旧。而此外周先生更善于以其敏锐的感觉与精练的工力，镕铸出极为新颖而现代化的诗句，如其「纵使黑暗挖去自己的眼睛，蛇知道：牠仍能自水里喊出火底消息」（六月）；「你将拌着眼泪，一口一口咽下你底自己，纵然妳是蟑螂，空了心的，在天国之外，六月之外」（六月之外）；「而泥泞在左，坎坷在右，我，正朝着一口嘶喊的黑井走去」（囚）……像这些诗句可说是颇为费解的现代化之诗句了，然而不必也不须加解说，我们岂不都能自其中聆听到一份呼号，感受到一份震撼，所以，求新颖与现代也并不难，而难能的在其中真正充溢着有一份诗人之锐感与深情。以上尚不过是我有心于古典与现代之两面求相反的例证，如果不存此有心分别之成见，而在周先生诗集中寻求一些交融着古典与现代，交融着火的凄哀与雪的凄寒的诗句，则更属俯拾皆是，随处都可看到翠羽明珠之闪烁。总之，周先生的诗，无论就意境而言，无论就表现而言，其发意遣辞，都源于一份真切的诗感，如此，所以无论其篇幅之为长为短，其用典之为旧为新，其用字造句之为古典为现代，他都能以其诗人的心灵作适当的掌握和表现，不故意拖沓以求长，不故为新奇以炫异。周先生之诗作，一直在现代诗坛上，受到普遍的尊敬和重视，其成就原不是偶然的，而我以一个外行人竟然如此晓晓，匆匆草毕此文，乃弥觉有多事之感。惟愿此一诗集能早日与世人相见，而一些其它外行人，或者因我这一些外行话，而反而留意于此一现代诗集，则我之晓晓，或者也尚非全属徒然。是为序。

I 山中拾掇

天窗

戒了一冬一春的酒的阳光

偷偷地从屋顶上窥下来

只一眼！就触嗅到

挂在石壁上那尊芳香四溢的空杯。

同时，有笑声自石壁深深处软软伸出

伸向那强横的三条力线

那雄踞放太极图上的“≡”

而且，软软地把後者攫弯了。

附注：“≡”为八卦之首“乾”底象形。

九行

你底影子是弓

你以自己拉响自己

拉得很满，很满。

每天有太阳从东方摇落

一颗颗金红的秋之完成

於你风乾了的手中。

为什麼不生出千手千眼来？

既然你有很多很多秋天

很多很多等待摇落的自己。

朝阳下

给永夜封埋著的天门开了

新奇簇拥我

我有亚当第一次惊喜的瞠目。

如果每一朵山花都是天国底投影

多少怡悦，多少慈柔

正自我心中秘密地飞升。

如果每一寸草叶

都有一尊基督醒著——

第几次还魂？那曾燃亮过

惠特曼、桑德堡底眼睛的眼睛。

我想，在山底窈窕深处

许或藏隐著窈窕的倾听者吧！

哦，如果我有一枝牧笛

如果我能吹直满山满谷白云底耳朵……

守墓者

是第几次？我又在这儿植立！

在立过不知多少的昨日。

十二月。满山草色青青。是什麼

绿了你底，也绿了我底眼睛？

幽禁一次春天，又释放一次春天

如阴阳扇的开閤，这无名底铁锁！

你问我从何处来？太阳已沉西

星子们正向你底发间汲水。

一茎摇曳能承担多少忧愁？风露裏

我最艳羡你那身斯巴达的金绿！

记否？我也是由同一乳穗恩养大的！

在地下，在我纍纍的断颚与耻骨间

伴著无眠——伴著我底另一些“我”们

花魂与鸟魂，土拨鼠与蚯蚓们

在一起瞑默——直到我从醒中醒来

我又是一番绿！而你是我底绿底守护……

濠上

“子非鱼，安知鱼之乐？”

“子非我，安知我不知鱼之乐？”

－庄子：秋水

吹一串串泡泡底微笑

赠答那微笑——

那自稀稀疏疏的须髭裏

漏洩出来的。

黄昏。他们底拄杖

敲醒这儿岸边贪睡的卵石

和挤在石缝裏比寂寞还寂寞的

等待，和蛰在等待裏

比遥远还遥远的记忆。那时啊

他们和我，同在一胞黑色的

从未开凿过的春天裏合唱著冥默

不知道快乐——比快乐还快乐……

是谁？聪明而恶作剧地

将孪生的他们和我

将孪生的快乐和快乐

分割。谁稀罕这鳞刺？这鳔与鳍

这累赘的燕尾服？这冷血

这腥溼砌成的玻璃墙壁……

我厌倦。我无法使自己还原

我想飞。我不知道该怎样飞

而此刻，我清清澈澈知道我底知道。

“他们也有很多很多自己”

他们也知道。而且也知道

我知道他们知道

摆渡船上

负载著那麼多那麼多的鞋子

船啊，负载著那麼多那麼多

相向和相背的

三角形的梦。

摆汤著——深深地

流动著——隐隐地

人在船上，船在水上，水在无尽上

无尽在，无尽在我刹那生灭的悲喜上。

是水负载著船和我行走？

抑是我行走，负载著船和水？

瞑色撩人

爱因斯坦底笑很玄，很苍凉。

树

等光与影都成为果子时，

你便怦然忆起昨日了。

那时你底颜貌比元夜还典丽

雨雪不来，啄木鸟不来

甚至连一丝无聊时可以折磨折磨自己的

触须般的烦恼也没有。

是火？还是什麼驱使你

冲破这地层？冷而硬的。

你听见不，你血管中循环著的呐喊？

“让我是一片叶吧！

让霜染红，让流水轻轻行过……”

於是一觉醒来便苍翠一片了！

雪飞之夜，你便听见冷冷

青鸟之鼓翼声。

闻钟

乘没遮拦的烟波远去

顶苍天而蹴白日；

如此令人心折，光辉且妍暖

那自何处飞来的接引的手？

雪尘如花生自我底脚下。

想此时荼靡落尽的阳台上

可有谁迟眠惊梦，对影叹息

说他年陌上花开

也许有只红鹤翩躚

来访人琴俱亡的故里……

空中鸟迹纵横

星星底指点冷冷的——

我想随手拈些下来以深喜

串成一句偈语，一行墓志：

“向万里无寸草处行脚！”

悠悠是谁我是谁？

当山眉海目惊绽於一天瞑黑

哑然俯视：此身仍在尘外。

II 红与黑

一　月

被一枚果核底爆裂声震醒了的

浑沌底睡意

哭著──不知到底该怎样才能让夜

这头顽固而笨重的骆驼

穿过那针孔

微茫，不透风的黎明。

隐约自己是一线光

仰泳于不知黑了多少个世纪的深海中

万籁俱寂

只有时间响著：卜卜卜卜卜

像焦急地等那人来时才歇止的

谁底清澈的心跳。

二　月

这故事是早已早已发生了的

在未有眼睛以前就已先有了泪

就已先有了感激

就已先有了展示泪与感激的二月。

而你眼中的二月何以比别人独多？

总是这样寒澹澹的天色

总是这样风丝丝雨丝丝的──

绛珠草底眼睫垂得更低了

“怎样沁人心脾的记忆啊

那自无名的方向来

饮我以无名的颤栗的……”

而你就拼著把一生支付给二月了

二月老时，你就消隐自己在星里露里。

【附注】绛珠草，因受神瑛侍者日夕浇灌之恩无以为报，乃拼一生流泪以自忏。见红楼梦。

四　月

没有比脱轨底美丽更慑人的了！

说命运是色盲，辨不清方向底红绿

谁是智者？能以袈裟封火山底岩浆。

总有一些靦腆的音符群给踩扁

──总有一些怪剧发生；在这儿

在露珠们咄咄的眼里。

而这儿的榆树也真够多

还有，树底下狼藉的隔夜底果皮

多少盟誓给盟誓蚀光了

四月说：他从不收听脐带们底嘶喊……

五　月

在什么都瘦了的五月

收割后的田野，落日之外

一口木钟，锵然孤鸣

惊起一群寂寥、白羽白爪

绕尖塔而飞：一番礼赞，一番酬答……

这是蛇与苹果最猖獗的季节

太阳夜夜自黑海泛起

伊壁鸠鲁痛饮苦艾酒

在纯理性批判的枕下

埋著一瓣茶花。

瞳仁们都决定只了望著自己

不敢再说谁底心有七窍了！

菖蒲绿时，有哭声流彻日夜──

为什么要向那执龟的龟裂的手问卜？

烟水深处，今夜沧浪谁是醒者？

而绚缦如蛇杖的呼唤在高处

与钟鸣应和著──那是一颗星

那是摩西挂在天上的眼睛

多少滴血的脚呻吟著睡去了

大地泫然，乌鸦一夜头白！

七　月

自鱈鱼底泪眼里走出来的七月啊

淡淡的，蓝蓝的，高高的。

荻奥琴尼斯在木桶中睡熟了

梦牵引著他，到古中国颖川底上游

看鬓发如草的许由正掬水洗耳

而鲲鹏底魂梦飙起如白夜

冷冷的风影泻下来，自庄周底眉角……

悲世界寥寂如此恻恻又飞回

飞入华尔腾湖畔小木屋中，在那儿

梭罗正埋头敲打论语或吠陀经

草香与花香在窗口拥挤著

猎人星默默，知更鸟与赤松鼠默默……

醒著，还是睡著聪明？七月想

湛然一笑，它以一片枫叶遮起了眼睛。

【附注】鱈鱼，性拗强，耽寒冷，常潜匿深海岩礁间，每乘与独游，辄逆流而上。

十　月

就像死亡那样肯定而真实

你躺在这里。十字架上漆著

和相思一般苍白的月色

而蒙面人底马蹄声已远了

这个专以盗梦为活的神窃

他底脸是永远没有褶纹的

风尘和忧郁磨折我底眉发

我猛叩著额角。想著

这是十月。所有美好的都已美好过了

甚至夜夜来吊唁的蝶梦也冷了

是的，至少你还有虚空留存

你说。至少你已懂得什么是什么了

是的，没有一种笑是铁打的

甚至眼泪也不是……

十二月

这耳膜锈得快要结茧了

在梦与冷落之间

我是蛇！瑟缩地遐想著惊蛰的。

谁晓得我曾睡扁时间多少？

夜长如愁，寒冷寸寸龟裂

那自零下出发

载著开花了的十二月的邮船

搁浅在那儿？

总在梦中梦见雪崩

梦见断崖上常春藤汤著秋千

含羞草再也收敛不住了

瞑起眼睛，咀嚼风和阳光

而脸色比沉思者还阴沉的

石狮子也蹲蹲起舞

向东方，

吼醒那使浑沌笑出泪来的日出……

十三月

天不转路转。该歇歇脚了是不？

偃卧于这条虚线最后的一个虚点。锵锵

我以记忆敲响

推我到这儿来的那命运底钢环。

每一节抖擞著的神经松解了

夜以柔而凉的静寂孵我

我吸吮著黑色：这浓甜如乳的祭酒

我已归来。我仍须出发！

悲哀在前路，正向我招手含笑

任一步一个悲哀铸成我底前路

我仍须出发！

灼热在我已涸的管里蠕动

雪层下，一个意念挣扎著

欲破土而出，矍然！

闰　月

从委委曲曲的等待里昂起头来

穿行于季节花影斑驳的曲径之中。

骤暖的阳光使你神经痉挛，感觉眩晕

好难遇的假期──三年才得一见天日

才得伸一次唯美而颓废的懒腰

才得哭一次自己的哭，笑一次自己的笑

才得串演一次唯我独尊的人立

像二五零三年前一个婴儿所串演的。

时间：你底衣裳一分一寸地蜕落，蜕落

你一直在想──你是否与释迦同大？

一条双头蛇，蟠伏于菩提双树间的

可也能成为明镜在胸通身是眼的智者？

〔四八年，佛历二五零三年四月〕

六月(又题：双灯)

再回头时已化为飞灰了

便如来底神咒也唤不醒的

那双灯，自你初识寒冷之日起

多少个暗夜，当你荒野独行

皎然而又寂然

天眼一般垂照在你肩上左右的

那双灯。啊，你将永难再见

除非你能自你眼中

自愈陷愈深的昨日的你中

脱蛹而出。第二度的

一只不为睡眠所困的蝴蝶……

在无月无星的悬崖下

一只芒鞋负创而卧，且思维

若一息便是百年，刹那即永劫……

【附注】“……尔时阿难，因乞食次经历婬室。摩登伽女以大幻术，摄入婬席，将毁戒体。如来知彼幻术所加，顶放宝光，光中出生千叶宝莲，有佛趺坐宣说神咒。幻术消灭。阿难及女，来归佛所，顶礼悲泣。”　　──见《楞严经》

又：莎翁论情爱：“这里没有仇讎。只是天气寒冷一点，风剧烈一点。”　　──见《暴风雨》

六　月

枕著不是自己的自己听

听隐约在自己之外

而又分明在自己之内的

那六月的潮声

从不曾冷过的冷处冷起

千年的河床，瑟缩著

从臃肿的呵欠里走出来

把一朵苦笑如雪泪

撒在又瘦又黑的一株玫瑰刺上

霜降第一夜。葡萄与葡萄藤

在相逢而不相识的星光下做梦

梦见麦子在石田里开花了

梦见枯树们团团歌舞著，围著火

梦见天国像一口小麻袋

而耶稣，并非最后一个

肯为他人补鞋的人

【附注】小袋，巴黎圣母院女主角之母“女修士”之绰号。曾为娼。

六　月

蘧然醒来

缤纷的花雨打得我底影子好湿！

是梦？是真？

面对珊瑚礁下覆舟的今夕。

一粒舍利等于多少坚忍？世尊

你底心很亮，而六月底心很暖──

我有几个六月？

我将如何安放我底固执？

在你与六月之间。

据说蛇底血脉是没有年龄的！

纵使你铸永夜为秋，永夜为冬

纵使黑暗挖去自己底眼睛……

蛇知道：它仍能自水里喊出火底消息。

死亡在我掌上旋舞

一个蹉跌，她流星般落下

我欲翻身拾起再拚圆

虹断霞飞，她已纷纷化为蝴蝶。

【附注】释迦既卒，焚其身，得骨子累万，光莹如五色珠，捣之不碎。名曰舍利子。

六月之外

你们中谁是无罪的，谁就可以拿石头打她。　　──约翰福音

这是什么生活？

眼睛吊著，一颗蜘蛛之丝的心吊著

想著那“或者”！也许

他，是一个奇迹，香客似的

不雷吼，不横眉竖目

没有腋臭，没有浓髭如麦芒

甚至，没被毒蛇咬过……

这是什么生活？

在安息日我独不得安息！

我必须尽早把疲倦包扎好

把茶花女不戴的花戴起

把上帝恩赐我的那张光焕的脸藏起

重新髹漆！以贞静与妖冶

以天堂与地狱混合的油彩。

我必须以同等的忍耐与温柔

亲近每一个仇敌般亲近著我的。

不管他是小白桦，还是枯柳

不管他是巴拉巴①，还是耶稣

更不问他是从天狼星外来？

还是从木马饿空的腹中

他底名字是蟹行？还是人立……

当夜色骤亮时

我必须努力忘记我是谁！

当猎人底猫儿眼穿过荒野底呼唤②

当我像野荸荠一般连根被拔起……

没有一扇天窗比这一扇更低、更暗

没有一道扶梯比这一道更瘦、更陡

盲目与盲目对视著崩眩的虚无！

这是什么生活？

一年三百六十日，三百六十日风雪！

我囚冻著，我被囚冻著

仿佛地狱门下一把废锁──

空中啸的是鸟，海上飞的是鱼

我在那里？既非鹰隼，甚至也不是鲛人

我是蟑螂！祭养自己以自己底肉血。

过来的人们说：在天国，在六月

月亮的白，不是太阳的那种白：

如果她③一眼就把你晒黑

倾约旦河之水也难为澡雪④。

当审判日来时，当沉默的泥土开花时

你将拌著眼泪一口一口嚥下你底自己

纵然你是蟑螂，空了心的，

在天国之外，六月之外。

【附注】

①巴拉巴，巨盗名。与耶稣同时。

②约翰踯躅荒野，呼唤罪人：“悔改吧，天国已经近了！”

③月属阴性，以象征罪与媚惑。故云。

④庄子：“澡雪精神。”

III 七指

菩提树下

谁是心里藏著镜子的人呢？

谁肯赤著脚踏过他底一生呢？

所有的眼都给眼蒙住了

谁能于雪中取火，且铸火为雪？

在菩提树下。一个只有半个面孔的人

抬眼向天，以叹息回答

那欲自高处沉沉俯向他的蔚蓝。

是的，这儿已经有人坐过！

草色凝碧。纵使在冬季

纵使结趺者底跫音已远逝

你依然有枕著万籁

与风月底背面相对密谈的欣喜。

坐断几个春天？

又坐熟多少夏日？

当你来时，雪是雪，你是你

一宿之后，雪既非雪，你亦非你

直到零下十年的今夜

当第一颗流星騞然重明

你乃惊见：

雪还是雪，你还是你

虽然结趺者底跫音已远逝

唯草色凝碧。

【注】作者谨按：佛于菩提树下，

夜观流星，成无上正觉。

· 豹

会中有一天女，以天花散诸菩萨，

悉皆坠落；至大弟子，便著不坠。天女

曰：“结习未尽，故花著身。”

──维摩经观众生品

你把眼睛埋在宿草里了

这儿是荒原──

你底孤寂和我底孤寂在这儿

相拥而睡。如神明

在没有祝祷与馨香的夜夜。

欧尼尔底灵魂坐在七色泡沫中

他不赞美但丁。不信

一朵微笑能使地狱容光焕发

而七块麦饼，一尾咸鱼

可分啖三千饥者。

雪在高处亮著

五月的梅花在你愁边点燃著──

由卢骚街到康德里

再由鸡足山直趋信天翁酒店

琵琶湖上，不闻琵琶

臙脂井中，惟有鬼哭……

终于，终于你把眼睛

埋在宿草里了

当跳月的鼓声喧沸著夜。

“什么风也不能动摇我了。”

你说。虽然夜夜夜心有天花散落

枕著贝壳，你依然能听见海啸。

· 山

若你呼唤那山，而山不来；你就该

走向他。　　──珂兰经

从不平处飞来

兀兀然，欲探首天外

看你底投影

比你底沉思还澹

比你的哲学还瘦而拗且古

息息法斯底忧戚亮了

当雷电交响时

你像命运一般地哭

哭这昼，是谁家底昼

夜，是谁家底夜

依稀高处有回声呼唤你

在苦笑的忍冬花外

你颤栗著。你本属于

“你没有拄杖子

便抛却你拄杖子”的那类狂者

疾风在你发梢啸吟

岁月底冷脸沉下来

说天外还有天

云外还有云。说一寸狗尾草

可与狮子底光箭比高

每一颗顽石都是一座奇峰

让凯撒归于凯撒

上帝归上帝，你归你──

直到永恒展开全幅的幽暗

将你，和额上的摩西遮掩

【附注】希腊神话：息息法斯，以

刚愎触神怒，罚推巨石上山，及顶复滚

下，再推上……如此住复劳顿，以终其

身。

· 行到水穷处

行到水穷处

不见穷，不见水──

却有一片幽香

冷冷在目，在耳，在衣。

你是源泉，

我是泉上的涟漪，

我们在冷冷之初，冷冷之终

相遇。像风与风眼之

乍醒。惊喜相窥

看你在我，我在你；

看你在上，在后在前在左右：

回眸一笑便足成千古。

你心里有花开，

开自第一瓣犹未涌起时；

谁是那第一瓣？

那初冷，那不凋的涟漪？

行到水穷处

不见穷，不见水──

却有一片幽香

冷冷在目，在耳，在衣。

· 骈　指

是羚羊挂在这儿的

双角？抑是遗落在望夫石边

空茫的眼神？

谁说五季之后没有第六季？

悬崖高处，我依稀听得春天

颤栗复颤栗的

走索的声音。

昨日你是积雪，

今日你是积雪下惺松的春草；

谁家的喜鹊衔来一天红云？

在五月的梅梢。

有鸟自虹外飞来

有虹自鸟外涌起──

你底幽思是出岫的羊群

不识归路，惟见山山秋色。

来自仙人掌上的风，

还向仙人掌里锵然入定，

从此五季之后不复有第六季，

直到定从风中醒来，像蝴蝶

你翩跹著自风中醒来。

【附注】武昌北山，有望夫石。传

昔有征妇，日于是山望其夫归，死化为

石，状若人立。见《幽明录》。

· 托钵者

滴涓涓的流霞

于你钵中。无根的脚印啊！

十字开花在你匆匆的路上

在明日与昨日与今日之外

你把忧愁埋藏。

紫丁香与紫苜蓿念珠似的

到处牵挂著你；

日月是双灯，照亮你鞋底

以及肩背：袈裟般

夜的面容。

十四月。雪花飞

三千弱水的浪涛都入睡了。

向最下的下游──

最上的上游

问路。问路从几时有？

几时路与天齐？

问优昙华几时开？

隔著因缘，隔著重重的

流转与流转──你可能窥见

那一粒泡沫是你的名字？

长年辗转在恒河上

恒河的每一片风雨

每一滴鸥鹭都眷顾你──

回去是不可能了。枕著雪涛

你说：“我已走得太远！”

所有的渡口都有雾锁著

在十四月。在桃叶与桃叶之外

抚看空钵。想今夜天上

有否一颗陨星为你拭默堕泪？

像花雨，像伸自彼岸的圣者的手指……

【附注】优昙花三千年一度开，开必于佛出世日。

又：王献之有妾曰：桃叶，美甚；献之尝临渡，歌以送之。后因以桃叶名此渡。

IV 焚麝十九首

寻

从每一滴金檀花底泪光中

从世尊没遮拦的指间

窥探你。像月在月中窥月

你在你与非你中无言、震栗！

何须寻索！你底自我

并未坠失。倘若真即是梦

〔倘若世界是梦至美的完成〕

梦将悄悄，优昙华与仙人掌将悄悄

藏起你底侧影。倘若梦亦非真

当甜梦去后，噩梦醒时

你已哭过──这斑斑的酸热

曾将三千娑婆的埃尘照亮、染湿！

当你泪已散尽；当每一粒飞沙

齐蝉化为白莲。你将微笑著

看千百个你涌起来，冉冉地

自千花千叶，自滔滔的火海。

【附注】世尊在灵山会上，以金檀花一朵示众，众皆默默，惟迦叶尊者破颜微笑。

· 失　题

灯光给你底苍白

镀上一层眩晕，一层薄薄的

羞怯──仿佛你是初花

在惊蛰眼下，从幽梦中

冁然醒来。

浩瀚而焕发的夜

静默在你四周潺潺流动；

如雪吹风，蝶振翼

一些妙谛翩翩

自你眉梢洒落，而又飞起。

你在浓缩：

尽可能让你占据著的这块时空

成为最小。你一直低著眼，

不为什么地摩玩那颗红钮扣

──靦腆而温柔，贴伏在你胸口上的。

于是我记起一桩忧郁的故事来了

我对自己说：那颗红钮扣

准是从七重天上掉下来的

在摇摇无主的一瞬间

像久米仙人那样

【附注】传有久米仙人者。因逃情，入山苦修成道。一日腾云游经某地，见二浣纱女，足胫甚白。目眩神驰，凡念顿生，飘忽之间，已自云头跌下云云。日小说家武者小路实笃述。

· 还魂草

“凡踏著我脚印来的，

我便以我，和我底脚印，与他！”

──你说。

这是一首古老的，雪写的故事

写在你底脚下

而又亮在你眼里心里的。

你说，虽然那时你还很小

〔还不到春天一半裙幅大〕

你已倦于以梦幻酿蜜

倦于在鬓边襟边簪带忧愁了。

穿过我与非我

穿过十二月与十二月

在八千八百八十之上

你向绝处斟酌自己

斟酌和你一般浩瀚的翠色。

南极与北极底距离短了，

有笑声晔晔然

从积雪深深的覆盖下窜起，

面对第一线金阳

面对枯叶般匍匐在你脚下的死亡与死亡

在八千八百八十之上

你以青眼向尘凡宣示：

“凡踏著我脚印来的

我便以我，和我底脚印，与他！”

【附注】传世界最高山圣母峰顶有还魂草一株，经冬不凋，取其叶浸酒饮之可却百病，驻颜色。按圣母峰高海拔八千八百八十二公尺。

· 一瞥〔之一〕

一道虹彩笔直射来

在薄暗底摇曳之下

当门开半扇──

你底光华使我晕眩

使我有一口吸尽西江水的压迫。

夜幕急速地落下

为遮掩大地由惊恐而激起的苍白；

沸然而又木然

我鹄立著。看脚在你脚下生根

看你底瞳孔坐著四个瞳仁。

就从这一刹那起

所有的星宿齐更换了名字。

你底眸子，那爝火般探照著我的

便成了我底影子

而且，即使在无梦的梦中

在宿草纷披的地下……

是的。这似乎是可而不可思议的

当一只苹果无风自落

而且刚巧打落在

正沉思著万有引力的牛顿底鼻子上。

· 一瞥〔之二〕

都浮到眼前来了！

那些往事，那些惨痛的记忆

（有如两株孪生的树

生生给撕散劈开了的）

都浮到眼前来了！

昏黑。旋天转地的昏黑。

快让脚下闪出一条缝吧

让我没入，深深地

让黑暗飞来为我合眼，像衣棺

──黑暗是最懂得温柔与宽恕的。

为什么悲喜总与意外相约？

离奇的运数啊！

如果时光真能倒流

就让我回到未出生时──

回到不知善之为善，美之为美

回到阴阳犹未判割

七窍犹未洞开时。

如果世界是方而不是圆

地下天上将永不得相见；

而见时的窘涩，与别时的幽愁

将被影尘遮起──

千岁一日，咫尺万里

纵使隔著薄薄的一层幽明谛听

你听到的将只有沉默。

都浮到眼前来了。

那些记忆：有如两株孪生的树

生生给撕散劈开了的

在狭路尽头。当你茫然回首

月光下有雾

雾外一片空碧……

· 晚安，小玛丽

晚安，小玛丽

夜是你底摇篮。

你底心里有很多禅，很多腼腆

很多即使啄木鸟也啄不醒的

仲夏夜之梦。

露珠已睡熟了

小玛丽

忧郁而冷的十字星也睡熟了

那边矮墻上

蜗牛已爬了三尺高了。

是谁底纤手柔柔地

滑过你底脊背？

你底脊背，雾一般弓起

仿佛一首没骨画

画在伊底柔柔的膝头上。

自爱琴海忐忑的梦里来

梦以一千种温柔脉脉呼唤你

呼唤你底名字；

你底名字是水

你不叫玛丽。

贝叶经关世界于门外

小玛丽

世界在一颗露珠里偷偷流泪

晚香玉也偷偷流泪

仙人掌，仙人掌在沙漠里

也偷偷流泪。谁晓得

泪是谁底后裔？去年三月

我在尼采底瞳孔里读到他

他装著不认识我

说我愚痴如一枚蝴蝶……

露珠已睡醒了

小玛丽

在晨光熹微的深巷中

卖花女冲著风寒

已清脆地叫过第十声了。

明天地球将朝著哪边转？

小玛丽，夜是你底；

使夜成为夜的白昼也是你底。

让不可说去探问风底来处与去处吧！

睡著是梦，坐著和走著又何尝不是？

【附注】玛丽，小狗名。

· 虚空的拥抱

拥抱这飘忽──黑色的雪

不可捉摹的冷肃和美

自你目中

自你叱吒著欲夺眶而出的沉默中

几乎可以听到每一根发丝喃喃的私语声

那种可怖的距离

我底七指咄咄喧沸著

说你是空果

我是果中未灰的火核

在感恩节，你走到哪里

〔不沾尘土是你底鞋子〕

哪里便有泉鸣如钟，花香似雪

簇拥你──仰吻你底脚心

斑斑滴血的往日

来自你，仍返照于你的一天斜晖

猝然地红，又猝然地黯了

向每一寸虚空

问惊鸿底归处

虚空以东无语，虚空以西无语

虚空以南无语，虚空以北无语

· 空　白

依然觉得你在这儿坐著

回音似的

一尊断臂而又盲目的空白

在橄榄街。我底日子

是苦皱著朝回流的──

总是语言被遮断的市声

总是一些怪眼兀鹰般射过来

射向你底空白

火花纷飞──你底断臂锵然

点恓惶的夜与微尘与孤独为一片金色

倘你也系念我亦如我念你时

在你盲目底泪影深处

应有人面如僧趺坐凝默

而明日离今日远甚

当等待一夜化而为井。黯黯地

我只有把我底苦烦

说与风听

说与离我这样近

却又是这样远的

冷冷的空白听

· 空中驰想

多想就这样盲目地摇汤著，摇汤著

流向远处，更远处

醉舟似的

──永远不要停歇！

瞑色满窗。这悾惚的愉悦！

风景历历向后逸去

那神情，疲倦而闲雅的

一番采声过后

又一番采声涌起的

谢幕的姿态。

越过八仙桥

便想起住在云中

那些耐冷的仙子们

何以能卸脱尘凡

像卸脱昨夜褪色的臙脂？

一般是血肉身

一般是千丈的火焰

蟠结在千丈的发丝上。

笛为谁吹？花为谁红？

在天河以西，天河以东。

说心与心脚印与脚印

总有红线牵著──

谁能作证？当时间如一阵罡风

浪险月黑，今日的云

已不复是昨日的蔷薇……

再下一站便是金雀园了。

哪里来的这样多古怪的心跳！1

为什么不见山时眼热？

而当山翠滴滴入望时

却又戚蹙著像走在雪中，雾里。

犹记去年来时

榴花照人欲焚

而今该已累累满树了。

· 穿墙人

灼然而又冷然

你底行踪是风。

所有的墙壁，即使是铜铸的

都竖直了耳朵，

都像受魔咒催引似的

切纷向你移来，移来。

每一隅黑暗都贴满你底眼睛。

你底眼睛是网

网著方向──向著你的

以及，背著你的。

猎人星夜夜照著你底窗户。

你底窗户，有时打得很开

有时锁得很密

有时开著比锁著还要昏暗

燐光满眼，苍黄的尘雾满眼……

猎人星说祇有他有你底钥匙。

猎人星说：如果你把窗户打开

他便轻轻再为你关上……。

· 你是我底一面镜子

你是我底一面镜子

我在你底心里轻轻走著

没有跫音，也无踪迹；

仿佛由天这边到天那边

一朵孤云晚出。

谁画的天？圆亮而蓝且冷

像你底心。是的

一定有些儿什么躲著

在你背后。那神秘

即使我以千手点起千眼

再由千眼探出千手

依然不能触及。

总觉有谁在高处

冷冷察照我。照彻我底日夜

我底正反，我底去来。

而且，逃遁是不容许的

珂兰经在你手里

剑，在你手里……

为什么不撒一把光

把所有的影子网住？

火曜日，你是谁底火曜日？

谁是你底火曜日？

第十一次自风雪中苏醒

不再南北东西了。背著夜色

沉沉地，我把眼睛回过来

朝里看！

· 关著的夜

再为我歌一曲吧！

再笑一个凄绝美绝的笑吧！

月亮已沉下去了

露珠们正端凝著小眼睛在等待

等待你踏著软而湿的金缕鞋走回去

圭在他们底眼上──

像一片楚楚可怜的蝴蝶

走在刚刚哭过的花枝上。

关著的夜──

这是人世的冷眼

永远投射不到的所在。

挨著我坐下来，挨著我

近一些！再近一些！

让我看你底眸子是否和昨夜一样

孕满温柔，而微带忧愁；

让我再听一次你乙乙若抽丝的耳语

说你是父亲最小最娇的女儿

在十五岁时……

怎样荒谬而又奇妙的遇合！

这样的你，和这样的我。

是谁将这扇不可能的铁门打开？

感谢那凄风，倒著吹的

和惹草复沾帏的流萤。

“滴你底血于我底脐中！

若此生有缘：此后百日，在我底坟头

应有双鸟翠色绕树鸣飞。”

而我应及时打开那墓门，寒鸦色的

足足囚了你十九年的；

而之后是，以锦褥裹覆，

以心与心口与口的嘘吹；

看你在我间不容发的怀内

星眼渐启，两鬓泛赤……

说什么最多是填不平的缺憾！

即使以双倍恒河沙的彩石。

挨著我坐下来，挨著我

近一些！再近一些！

不要把眉头皱得那样苦

最怕看你以袖掩面，背人幽幽低泣

在灯影与蕉影摇曳的窗前

关著的夜──

这是人世的冷眼

永远投射不到的所在！

再为我歌一曲吧

再笑一个凄绝美绝的笑吧

当鸡未鸣犬未吠时。

看你底背影在白杨声中

在荒烟蔓草间冉冉隐没──

不要回顾！自然明天我会去跪求那老道

跪到他肯把那瓣返魂香与我。

【附注】原题“连琐”，女鬼名。

见《聊斋志异》。

· 绝　响

美德啊，你不过是一个名词罢了。

──莎士比亚。

想著这是见你最后的一刹那

与十字为一

在不知是怨是怜是怒

狂乱的逼视下

我底心遂涔涔复涔涔了。

我是为领略尖而冷的钉锤底咆哮来的！

倘若我有三万六千个毛孔，神啊

请赐与我以等量的铁钉

让我用血与沉默证实

爱与罪底价值；以及

把射出的箭射回

是怎样一种痛切。

向渴处焦处下处奔流

向冷处暗处湿处投射

我是水，我是月日

藏你底发于我底发里吧

〔盲目的自囚的人啊〕

让我咀嚼那浓黑，那甘美的苦涩。

说火是为雪而冷的

那无近远的草色是为谁而冷的？

宇宙至小，而空白甚大

何处是家？何处非家？

化我底呼吸为你底路

倘若你是执拗而又温柔

你定能记取当你来时

你践踏过的每一粒尘土；

季节顶著季节累累然来

又累累然去了！

你在那里？你，眼中之眼

一切钥匙的钥匙……

见与不见之间距离多少？

隔著一片泪光，看你在云里云外走著

一阵冷冷如蓝钟花的香雨悄然落下来

· 圆　镜

以泪水洗过的眼的清明

铸成一面圆镜──

看风自夏日绚烂的背后走出来

向秋，透一些消息，

向冬，透一些消息。

何所为而去？何所为而来？

这世界，以千面环抱我

像低回于天外的千色云影

影来，影在；

影去，影空。

顿觉所有的星是眼。所有的

大如蚊虻，细如月日

长宙与长宇都在我视下了

当云涌风起时

谁在我底静默的深处湛然独笑。

而拂拭与磨洗是苦拙的！

自雷电中醒来

还向雷电眼底幽幽入睡。而且

睡时一如醒时；

碎时一如圆时。

· 囚

那时将有一片杜鹃燃起自你眸中

那时宿草已五十度无聊地青而复枯

枯而复青。那时我将寻访你

断翅而怯生的一羽蝴蝶

在红白掩映的泪香里

以熟悉的触抚将隔世诉说……

多想化身为地下你枕著的那片黑！

当雷轰电掣，夜寒逼人

在无天可呼的远方

影单魂孤的你，我总萦念

谁是肝胆？除了秋草

又谁识你心头沉沉欲碧的死血？

早知相遇底另一必然是相离

在月已晕而风未起时

便应勒令江流回首向西

便应将呕在紫帕上的

那些愚痴付火。自灰烬走出

看身外身内，烟飞烟灭。

已离弦的毒怨射去不射回

几时才得逍遥如九天的鸿鹄？

总在梦里梦见天坠

梦见千指与千目网罟般落下来

而泥泞在左，坎坷在右

我，正朝著一口嘶喊的黑井走去……

一切无可奈何中最无可奈何的！

像一道冷辉，常欲越狱

自折剑后呜咽的空匣；

当奋飞在鹏背上死

忧喜便以瞬息万变的猫眼，在南极之南

为我打开一面窗子。

曾经漂洗过岁月无数的夜空底脸

我底脸。蓝泪垂垂照著

回答在你风圆的海心激响著

梅雪都回到冬天去了

千山外，一轮斜月孤明

谁是相识而犹未诞生的那再来的人呢？

· 落樱后〔游阳明山〕

依然空翠迎人！

小隐潭悬瀑飞雪

问去年今日，还记否？

花光烂漫，石亭下

人面与千树争色

不许论诗，不许谈禅

更不敢说愁说病，道德仁义

怕山灵笑人。这草色

只容裙影与蝶影飞

在回顾已失的风里。

风里有栴檀焚烧后的香味

香味在落日灰烬的脸上走著

在山山与树树间──

同来明年何人？此桥此涧此石可仍识我

当我振衣持钵，削瘦而萧飒。

直到高寒最处犹不肯结冰的一滴水

想大海此时：风入千帆，鲸吹白浪

谁底掌中握著谁底眼？

谁底眼里宿著谁底泪？

多样的出发，一般的参差！

若杨枝能点微尘为解热的甘露

若眉发如霜馀的枯叶

萧萧散落归根。霓虹在下

松涛在上。扎一对草翅膀

我欲凌空飞去。

神使鬼差。纵身有百口口有百舌

也难为逝者诉说──

樱花误我？我误樱花？

当心愈近而路愈长愈黑，这苦结

除却虚空粉碎更无人解得！

· 天　问

天把冷蓝冷蓝的脸贴在你鼻尖上

天说：又一颗流星落了

它将落向死海苦空的那一边？

有一种河最容易泛滥，有一种河

天说：最爱以翻覆为手

迫使傲岸的夜空倒垂

而将一些投影攫入

蝙蝠一般善忘的漩涡中。

一些花底碎瓣自河床浮起

又沉下。没有谁知道

甚至天也不知道。在春夏之交

当盲目的潮汐将星光泼灭

它底唇吻是血造的。

多少死缠绵的哀怨滴自剑兰

滴自郁金香柔柔的颤栗

而将你底背影照亮？

海若有情，你曾否听见子夜的吞声？

天堂寂寞，人世桎梏，地狱愁惨

何去何从？当断魂如败叶随风

而上，而下，而颠连沦落

在奈何桥畔。自转眼已灰的三十三天

伊人何处？茫茫下可有一朵黑花

将你(www.61k.com)，和你底哭泣承接？

天把冷蓝冷蓝的脸贴在你脸上

天说：又一株芦苇折了

它将折向恒河悲悯的那一边？

· 燃灯人

走在我底发上。燃灯人

宛如芰荷走在清圆的水面上

浩瀚的喜悦激跃且静默我

面对泥香与乳香混凝的夜

我窥见背上的天正溅著眼泪

曾为半偈而日食一麦一

曾为全偈而将肝脑弃舍

在苦行林中。任鸟雀在我发间营巢

任枯叶打肩，霜风洗耳

灭尽还苏时，坐边扑满沉沉的劫灰

隐约有一道暖流幽幽地

流过我底渴待。燃灯人，当你手摩我顶

静似奔雷，一只蝴蝶正为我

预言著一个石头也会开花的世纪

当石头开花时，燃灯人

我将感念此日，感念你

我是如此孤露，怯羞而又一无所有

除了这泥香与乳香混凝的夜

这长发。叩答你底弘慈

曾经我是腼腆的手持五朵莲花的童子

【附注】　　因果经云：“尔时善慧童子，见地浊湿，即脱鹿皮衣，散发匍匐，待佛行过。”

又：“过去，帝释化为罗刹，为释迦说半偈曰:‘诸行无常,是生灭法。’释迦请为说全偈。渠言:‘我以人为食,尔能以身食我，当为汝说。’释迦许之。 渠乃复言：‘ 生灭灭己，寂灭为乐。 ’释迦闻竟，即攀高树，自投于地。”

· 孤峰顶上

恍如自流变中蝉蜕而进入永恒

那种孤危与悚栗的欣喜！

仿佛有只伸自地下的天手

将你高高举起以宝莲千叶

盈耳是冷冷袭人的天籁。

掷八万四干恒河沙劫于一弹指！

静寂啊，血脉里奔流著你

当第一瓣雪花与第一声春雷

将你底浑沌点醒──眼花耳热

你底心遂缤纷为千树蝴蝶。

向水上吟诵你底名字

向风里描摹你底踪迹；

贝壳是耳，织草是眉发

你底呼吸是浩瀚的江流

震摇今古，吞吐日夜。

每一条路都指向最初！

在水源尽头。只要你足尖轻轻一点

便有冷泉千尺自你行处

醍醐般涌发。且无须掬饮

你颜已酡，心已洞开。

而在春雨与翡翠楼外

青山正以白发数说死亡；

数说含泪的金檀木花

和拈花人，以及蝴蝶

自新埋的棺盖下冉冉飞起的。

踏破二十四桥的月色

顿悟铁鞋是最盲目的蠢物！

而所有的夜都咸

所有路边的李都苦

不敢回顾：触目是斑斑剌心的蒺藜。

恰似在驴背上追逐驴子

你日夜追逐著自己底影子，

直到眉上的虹采于一瞬间

寸寸断落成灰，你才惊见

有一颗顶珠藏在你发里。

从此昨日的街衢：昨夜的星斗

那喧嚣，那难忘的清寂

都忽然发现自己似的

发现了你。像你与你异地重逢

在梦中，劫后的三生。

烈风雷雨魑魅魍魉之夜

合欢花与含羞草喁喁私语之夜

是谁以狰狞而温柔的矛盾磨折你？

虽然你的坐姿比彻悟还冷

比覆载你的虚空还厚而大且高……

没有惊怖，也没有颠倒

一番花谢又是一番花开。

想六十年后你自孤峰顶上坐起

看峰之下，之上之前之左右。

簇拥著一片灯海──每盏灯里有你。

三 : 江南还蝶梦

深夜听蝉鸣，人寂语欲末。谁人琴瑟，弹奏四月阳春事，一曲惘然，往事如烟。一地残花，谁人相怜。一指青烟，对影何归。一笔成殇，身憔心悴…

今昔，月如钩，星如洗。空庭竹曳影难故，茶树新枝峭墙东。花开几时梦中怜？花谢几时锁空楼？声咽落残红，风断梁祝梦。

晓来昨日，春风度江南，谁人添袖赐欢颜，阶前花绽似绵，为君歌一曲许三生。风月桃花岸，画蝶弄舞翩，为君舞一曲，婉转花语间，笑靥醉春风。

梦回残桥听语燕，看那绵雨缠江南，乌巷扁舟载情几许？为伊添衣嗅青丝，任由春水东逝，看那鱼儿相沫。

花艳花开花易折，情深情痴情难分，执手相送柳依依，眸断红尘心何归。劳燕各东西，明日即天涯，梦难圆，梦易碎，梦入江南，江南还梦，一池春水一池泪，春花梦依依，云笺却断，孤燕独飞，几许欢歌，几许惆怅，添得愁丝几许，墨如青丝，明镜碎，难重拾。

明月天涯寄心付，离歌怨曲，漏断西楼，枝瘦庭前，断痴焚稿葬风月，对影花前为谁痴？明日明日即桑田，沧海难为情。( 文章阅读网：www.61k.com )

试问弦琴歌何为？瑟瑟伤风难成曲。泼墨为卿，孤灯瘦尽又一宿，烟笼冷月寒邸舍，风骤帘影碎，倚墙听春思，肠断斛空举，无语向忡夏，孤枕画鸳被。

六月江南烟雨朦胧，四月江南情深缘浅。此时此景寄月向谁诉，三更寂园情应何以堪？青灯冷，思花赏月谁家事？陋室孤魂侵墨卷凭添新伤，缱绻影，一怀幽恨入笺，梦回华年，花落知多少？

芳华短，浮尘尽处，相思埋荒冢，一枕幽梦，人空瘦，垂泪向天涯。

泪黯流，月斜断，青烟常伴，枉自凝眉，一梦红尘误余生。

墨香凝情，今夜梦回又一宿，叹此情，前世今生尘缘终短，蝶梦难期，独梦黄梁难醒。

江南还蝶梦，万念成灰…

四 : 蝶魂梦仙

Th?ng tin thêm v? H?n B??m M? Tiên Và L?nh Lùng

Khái H?ng tên th?t Tr?n Khánh Gi? (1896 - 1947) sinh ra trong m?t gia ?ình quan l?i phong ki?n ? làng C? Am, huy?n V?nh B?o, t?nh H?i D??ng. ?ng ch? tr??ng tu?n báo Phong Hoá và là cay bút ch? l?c cho t? Phong Hoá, Ngày Nay c?a T? L?c v?n ?oàn

Khái H?ng ?? cho ra ??i hàng lo?t tác ph?m v?n xu?i có tính cách tan, làm ít nhi?u thay ??i v? t? t??ng và nh?n th?c c?a thanh niên lúc b?y gi?, tiêu bi?u nh?: N?a ch?ng xuan, Tiêu S?n tráng s?, Thoát Li, H?n b??m m? tiên…

Nh?t Linh tên th?t là Nguy?n T??ng Tam, là m?t nhà v?n nhà báo v?i bút danh Nh?t Linh. ?ng là ng??i sáng l?p ??i Vi?t Dan chính ??ng và t?ng làm Bí th? tr??ng c?a Vi?t Nam Qu?c dan ??ng và t?ng gi? ch?c B? tr??ng Ng?ai giao trong Chính ph? Liên hi?p Kháng chi?n.

Nh?ng tác ph?m vi?t chung c?a hai ?ng th? hi?n ???c quan ?i?m v? t??ng ??ng cu?c s?ng trong x? h?i ???ng th?i giúp cho ng??i ??c có ???c nh?ng c?m nh?n v? m?t th?i quá v?ng…

H?n b??m m? tiên m??n y c?a m?t d? s? v? chuy?n Lê Thánh T?ng th?m chùa Ng?c H? g?p m?t tiên n? ?? d?ng lên m?t cau chuy?n tình ? chùa Long Giáng, m?t m?i tình l?ng m?n, hi?n ??i, l?ng vào c?nh t?n giáo, chùa chi?n. Các nhan v?t s?ng trong m?ng ?o c?a ái tình d??i bóng c?a t? bi Ph?t t?.

Bàn v? H?n b??m m? tiên c?a Khái H?ng

Tác gi?

Khái H?ng tên th?t là Tr?n Gi?, nh?ng ?ng thêm ch? Khánh thành Tr?n Khánh Gi? ?? gi?ng v? t??ng Tr?n Khánh D? ??i tr?n. Bút danh Khái H?ng c?a ?ng ???c ghép t? các ch? cái c?a tên Khánh Gi?. ?ng sinh n?m 1896, ? x? C? Am, huy?n V?nh H?i, nay thu?c H?i Phòng.

Khái H?ng là con tr??ng ?ng tu?n ph? Tr?n M?, c? nhan Hán h?c. Lúc nh? h?c ch? Hán sau chuy?n sang Tay h?c, ??u tú tài Pháp khi 20 tu?i. ?ng ti?p thu hai nên v?n hóa á – ?u. Có c?n b?n truy?n th?ng, v?a có tinh th?n c?p ti?n, l?i giàu kinh nghi?m s?ng tr?i. V?n ?ng vi?t có cái nhìn bao quát, phong phú. Tác ph?m c?a ?ng th??ng ?? cao tình yêu t? do, ch?ng l?i các l? giáo phong ki?n, ít nhi?u mang tính c?i cách x? h?i. Khái H?ng c?ng có vi?t m?t s? v? k?ch, th??ng ch? m?t h?i, nh?ng ít ???c c?ng di?n. Trong nh?ng n?m 1935 ??n 1940, Khái H?ng là nhà v?n ???c nhi?u thanh niên thành th? ?a chu?ng.

Khái H?ng ?? cùng Nh?t Linh và Hoàng ??o thành l?p T? L?c V?n ?oàn, m? m?t k? nguyên m?i cho n?n v?n h?c n??c nhà. Ti?u thuy?t ??u tay c?a Khái H?ng H?n b??m m? tiên (1933) là ti?u thuy?t ??u tiên c?a T? L?c V?n ?oàn. Ti?u thuy?t cu?i cùng c?a ?ng là Thanh ??c (1943) và c?ng là ti?u thuy?t cu?i cùng c?a nhóm. Khái H?ng c?ng vi?t chung v?i Nh?t Linh hai ti?u thuy?t là Gánh hàng hoavà ??i m?a gió và ra ??i chung t?p truy?n ng?n Anh ph?i s?ng cùng n?m 1934

Tác ph?m

H?n b??m m? tiên xu?t b?n n?m 1933 là ti?u thuy?t l?ng m?n m? ??u cho s? nghi?p sáng tác c?a nhà v?n Khái H?ng. ?ay là cu?n ti?u thuy?t ??ng nhi?u kì trên báo Phong hóa c?a nhóm T?

梦仙 蝶魂梦仙

L?c V?n ?oàn ???c ??c gi? nhi?t li?t hoan nghênh. H?n b??m m? tiên ?? t?o ra m?t uy tín l?n cho t? báo Phong hóa và nhóm T? L?c V?n ?oàn, khích l? các nhà v?n c?a nhóm sáng tác, và ti?u thuy?t T? L?c V?n ?oàn ?? giành ???c v? trí hàng ??u trong phong trào v?n h?c trong m?t th?i gian dài. Cho ??n h?m nay, am vang c?a ti?u thuy?t T? L?c V?n ?oàn v?n còn ??ng trong kí ?c ??c gi?, trong ?ó, ???c c?m tình sau s?c nh?t là ti?u thuy?t H?n b??m m? tiên

S? l??c c?t truy?n:

Ng?c là sinh viên Tr??ng canh n?ng. Trong d?p ngh? hè v? ? v?i ?ng bác là s? t? chùa Long Giáng. Chù có m?t chú ti?u tên Lan. Th?y Lan là ng??i có h?c, tính tình hòa nh?, Ng?c than ngay. Nh?ng Lan th?c s? ra là gái, cha m? m?t s?m, ? v?i chú b? chú ép g? ch?ng, mà Lan thì có tam h??ng v? ??o Ph?t t? nh? do ?nh h??ng c?a m?, nên Lan b? nhà, c?i d?ng nam trang ??n chùa Long Giáng xin tu. Khi Ng?c phát hi?n Lan là gái, chàng t? tình b?n chuy?n sang tình yêu. Vì Lan quy?t chí tu hành nh? ?? h?a lúc m? lam chung, c? kh??c t? tình yêu c?a Ng?c

Cau chuy?n ch? có th?, m?t cau chuy?n tình “d??i bóng t? bi Ph?t t? ”.

Ch? ??

Khái H?ng miêu t? cu?c xung ??t gi?a ái tình và t?n giáo. M?t ch? ?? có nhi?u kh? n?ng h?p d?n h?i ?y! Trong cu?c xung ??t h?i h?p và ?au ??n ?y, ái tình h?n ph?i th?ng h?n. ái tình th?ng vì ái tình là “b?n tính con ng??i”, ch? có ái tình m?i ?em l?i h?nh phúc. M?t ch? ?? hoàn toàn l?ng m?n, h?p v?i tam ly l?ng m?n c?a thanh niên.

?ành r?ng cái ái tình gi?a Ng?c và Lan, nh??ng b? t?n giáo m?t ph?n, ch? là m?t ái tình trong tr?ng, cao th??ng, tránh nh?ng d?c v?ng th??ng tình. Ng?c “ch? ??c th?nh tho?ng ???c lên chùa nhìn th?y m?t Lan là ?? r?i”. Ng?c th? v?i Lan s? “ gi? ???c m?i nh? th? ”. Ng?c l?i mu?n hoàn toàn chung th?y v?i Lan: “ T?i xin vi?n Ph?t t?, t?i th? v?i Lan r?ng su?t m?t ??i t?i, t?i s? chan thành th? ? trong tam trí, cái linh h?n d?u dàng c?a Lan”

L?i th? ?y, Ng?c r?i s? gi? ???c kh?ng ?. ??i v?i m?t tình yêu chan chính, lòng chung th?y v?n là t?t ??p và c?m ??ng. Nh?ng ph?i ch?ng ? ??i ái tình là trên h?t?. Ph?i ch?ng “su?t ??i”, ng??i ta ch? nên “ s?ng trong cái th? gi?i m?ng ?o c?a ái tình”, dù là “ái tình ly t??ng”, “ái tình b?t di?t, b?t vong”, nh? l?i v?n v? c?a Ng?c.

Khái H?ng ch? chú tr?ng ??n nh?ng di?n bi?n c?a ái tình trong lòng hai ng??i, ??n s? xung ??t gi?a ái tình và t?n giáo. Nh?ng di?n bi?n ?y ???c t? khéo. Tam ly ái tình v?n là cái s? tr??ng c?a nhà v?n l?ng m?n. Ng??i ta th?y t? m? c? m?t quá trình: cái c?m tình n?y sinh trong bu?i g?p g? ??u tiên. Ng?c ng? chú ti?u Lan là gái, cái c?m tình ?y ngày m?t t?ng lên, cho ??n khi Ng?c bi?t ch?c Lan là gái thì tình yêu ?? tràn ng?p trong lòng Ng?c. Còn Lan c?ng có c?m tình v?i Ng?c, ngày càng than m?t v?i Ng?c h?n, nh?ng v?n tr?m tránh tình yêu, v?n có b?u víu vào ??o Ph?t: tr?n tránh mà v?n yêu, mà ghen, ghen vì yêu, mu?n cho Ng?c ?i xa mà l?i th?m mong Ng?c ? l?i. Cu?i cùng, khi Ng?c ra ?i, h?n “Ngày khác g?p nhua”, Lan có v? ngh? ng?i nhìn Ng?c “m?m c??i kh?ng nói gì…”. R?i Lan ??ng ch?p tay t?ng ni?m, con m?t l? ?? nhìn xu?ng con ???ng ??t quanh

梦仙 蝶魂梦仙

khúc du?i chan ??i.

“Gió chi?u hiu hiu…

Lá r?ng!”

Dù sao Lan v?n quy?t chí gi? v?ng ???ng tu. Lan ??u tranh b?n than r?t nhi?u. Lan yêu nh?ng kh?ng sa ng?. Ng?c c?ng v?y: Ng?c yêu nh?ng v?n t?n tr?ng cái chí tu hành c?a Lan. Kh?ng bàn r?ng ? ?ay v? cái chí tu hành ?y. H?y bi?t thanh niên h?i ?ó tuy l?y ái tình làm l? s?ng, nh?ng ch?a ??n n?i tr?y l?c, trác táng. Cái l?ng m?n c?a h? có ch?t m?ng ?o, kh?ng t??ng nhi?u.

K?t c?u

Trong H?n b??m m? tiên có nh?ng k?t c?u r?t khác l?

??u tiên ?ó là vi?c tác gi? m? ??u tác ph?m b?ng m?t hài k?ch và k?t thúc b?ng m?t bi k?ch, ? ph?n ??u l?i thu?t truy?n duyên dáng trào phúng khi?n cho ??c gi? ch?m chú theo d?i, ??i khi ph?i b?t c??i vì nh?ng ?o?n dí d?m ng? ngh?nh. Khi m?i vào truy?n, tác gi? cho th?y c?nh sinh ho?t ? th?n quê th?t vui t??i s?ng ??ng:

“M?t c? th?y ng??i l? khách thì tr? b?o b?n:

-Ch? em ?i, nhà t?i ?? v? kia kìa:

M?i ng??i c??i r?, m?t c? hát ví:

H?i anh ?i ???ng cái quan

D?ng chan ??ng l?i em than vài l?i.

?i ?au v?i m?y anh ?i,

C?ng vi?c ?? có ch? t?i ? nhà.

Các c? v? tay c??i r? r??i. L? khách nh? ?? bi?t ti?ng con gái ? vùng B?c là ?áo ??, c?m ??u r?o b??c trên ???ng kh?ng ngo?nh c? l?i. Thì c? thì c? hát ví l?i ??ng d?y nh? mu?n ch?y ?u?i theo mà g?i:

- Này anh, anh ??a va li ?ay em xách h? cho. Kh?n n?n! Th??ng h?i nhà t?i ?i ???ng m?t nh?c, m? h?i m? kê th? kia kìa!

L? khách ?? ?i xa, còn nghe v?ng v?ng sau l?ng cau hát gh?o:

“Anh v? k?o t?i anh ?i!

K?o bác m? m?ng r?ng em d? giành!”

??n nh?ng tình hu?ng gay cho ??c gi? h?i h?p, nho?n m?t n? c??i x?y ra ??n ??i b?n tr?.

Hài k?ch ? ph?n ??u th?t là có duyên, dí d?m và bi k?ch ? ph?n cu?i khi?n truy?n l?i nhu?m màu bu?n th?m và Lan ?? thành m?t nhan v?t ?áng th??ng.

C? thu?c gia ?ình dòng d?i, th?ng minh, thu? nh? theo h?c ch? nho. ?ng th?y là ng??i m? ??o

梦仙 蝶魂梦仙

th??ng gi?ng giáo ly nhà Ph?t cho c?, c? yêu m?n cái ??o ly d?u dàng êm ái ?y, cha m? m?t, Lan ? v?i chú, chú mu?n ép g? c? vào n?i phú quí, linh h?n c? ?? tiêm nhi?m nh?ng t? t??ng cao th??ng cho ?ó là chuy?n nh? nhen. Lan ?? th? cùng m? khi bà h?p h?i, c? b? nhà tr?n ??n qui y th? gi?i t?i chùa Long Giáng. ? ph?n này ng??i ta c?m th??ng cho cho Lan vì con ???ng xu?t gia thoát t?c c?a c? ?ang h?nh th?ng b?ng nhiên g?p nhi?u tr?c tr?.

“N??ng náu c?a t? bi h?n hai n?m nay, ???c s? t? quí m?n truy?n giáo ??o Ph?t, gi?c lòng ngày ?êm dùi mài kinh k?, ?? t??ng d?t b? ???c tr?n duyên ai ng?… ”

Cho t?i khi k?t thúc truy?n, c? v?n là m?t ng??i chan tu ?áng kính, m?c dù lòng tr?n ch?a r? s?ch, r?i m?t m?i tình ??u ch?m n?, Lan v?n còn ?? ngh? l?c ?? ??y lui nh?ng s? cám d? ng?t ngào và v?n d?n than trên con ???ng xu?t gia thoát t?c.

?i?m th? hai là khác v? y t??ng. ?ay là ?i?m ??c bi?t, Khái H?ng ?? làm m?t cu?c cách m?ng toàn di?n: ??a ng??i tr?n nh?p vào c?i Ph?t và ??a Ph?t tr? v? tr?n. Cu?c ??i th?c t?i b? ??p v?, thay vào ?ó là m?t cu?c ??i th? m?ng, n?i ?ay là ranh gi?i gi?a th?c và gi?, gi?a t?nh và m?, có và kh?ng, c?m và kh?ng c?m, pha l?n, ch?p ch?n.

?i?m th? ba là ? ngh? thu?t. Khái H?ng ?? xay d?ng ti?u thuy?t m?i h?n, tình ti?t ít, s? g?i c?m, kh?ng khí ??m ?m, màu s?c Thi?n Ph?t bao quanh. H?n b??m m? tiên là m?t ti?u thuy?t kh?ng dài, ch? kho?ng ch?ng m?t tr?m trang gi?y nh?ng nó l?i là tác ph?m n?i ti?ng nh?t c?a Khái H?ng ???c nhi?u ng??i say mê ham m?.

V?i k?t c?u tam ly, ti?u thuy?t k? v? m?t chuy?n tình l?ng m?n tuy?t v?i, bay b??m, miêu t? tam ly nhan v?t sau s?c ?? th? hi?n s? ??u tranh gi?ng co gi?a tình yêu và lòng m? ??o ? n?i tam m?t ng??i ?? t? xu?t gia. S? ??i m?i trong ti?u thuy?t c?a Khái H?ng còn ???c th? hi?n ngay ? k?t c?u m?. Th?ng qua c?t truy?n gi?n d?, kh?ng khai thác sau vào nh?ng quan h? éo le, ph?c t?p c?a ??i s?ng x? h?i, tác gi? c?ng kh?ng bàn lu?n l?i th?i, ?ng ch? khéo ??a m?t vài nh?n xét tinh vi, m?t vài vi?c x?y ra thích ?áng ?? ph? di?n tam lí nhan v?t trong truy?n. ?ay là cau chuy?n tình kh?ng x?y ra ? ch?n ph?n hoa ?? h?i mà x?y ra ? c?nh chùa chi?n t?nh l?ng. Ng?c là m?t sinh viên trong ??t ngh? hè lên th?m ng??i bác tu hành ? chùa Long Giáng ?? g?p Lan chú ti?u gi? trai và ?em lòng yêu m?n Lan. S? h?p d?n c?a c?t truy?n còn là s? truy tìm gi?a cái th?c và h?, Lan là gái hay trai?. T?i sao m?t ng??i con gái xinh ??p này l?i ph?i c?i trang và xin g?i mình vào c?a Ph?t. ?ay là ?i?u bí ?n mà Ng?c c? g?ng tìm ki?m và c?ng là m?i quan tam c?a ng??i ??c. Khái H?ng gi? bí m?t ?y ??n cu?i tác ph?m…Nh?ng tóm l?i cái chính ? ?ay là tác gi? miêu t? tình yêu l?ng m?n c?a ??i nam n?a thanh niên trong ng?i ??n thiêng liêng c?a t?n giáo

? tác ph?m ??u tay này và ? nhi?u tác ph?m v? sau nh? N?a ch?ng xuan, Tr?ng mái, Gia ?ình…Khái H?ng th??ng xay d?ng c?t truy?n ?a tuy?n, k?t thúc kh?ng có h?u, th??ng kh?ng ?em l?i k?t c?c t?t ??p hay tr?n v?n. K?t thúc c?a H?n b??m m? tiên kh?ng ph?i Lan và Ng?c s? chung s?ng bên nhau, Lan kh?ng cùng Ng?c ch?y tr?n ?? h??ng h?nh phúc tr?n v?n, nàng say ??o Ph?t nh?ng trong tam h?n nàng v?n v??ng v?n s? ??i, còn Ng?c c?ng ch? d?ng l?i ? m?c ?? “chan thành th? ? trong tam trí cái linh h?n d?u dàng c?a Lan…”

梦仙 蝶魂梦仙

V?i ?? tài l?y t? trong cu?c s?ng t? s?n thành th?, Ng?c là sinh viên tr??ng cao ??ng canh n?ng, ??c ti?u thuy?t Pháp bi?t h?i h?a, Lan là c? gái có h?c b? nhà ?i tu vì kh?ng mu?n l?y ng??i ch?ng ép bu?c. V?i ?? tài nh? v?y tác gi? d? dàng miêu t? tam lí l?ng m?n c?a thanh niên lúc b?y gi? coi s? ?i tu là thoát li nh?ng h? c?ng coi tình yêu là l? s?ng duy nh?t ?ó c?ng là s? thoát li. Tình yêu c?a Ng?c và Lan có ph?n nh??ng b? t?n giáo ?ó là m?t tình yêu trong sáng, cao th??ng, tránh ?i nh?ng d?c v?ng ??i th??ng. Chúng ta c?ng ph?i c?ng nh?n r?ng tác gi? ?? khéo leo xay d?ng tình ti?t, x?p ??t cau chuy?n ?? g?i trí tò mò cho ng??i ??c t? ??u ??n cu?i, nó có s? th?ng nh?t và có m?t ti?n trình r? r?t c?a s? vi?c. ?? ??y m?nh cau chuy?n ??n ?i?m nút t?o ?i?u ki?n cho tình yêu c?a hai ng??i bi?u l?, cho nhan v?t Ng?c khám phá ???c cái bí m?t c?a Lan tác gi? ?? khóe léo xay d?ng nên nh?ng tình hu?ng tam lí r?t hay: lúc Lan g?p r?n trên gác chu?ng, lúc Lan nh?y qua su?i Ng?c c?m tay kéo sang, hay khi Ng?c nói chuy?n than m?t v?i c? gái quê ??n xem l? ?? g?i lòng ghen c?a Lan, hay s? gi?ng co nhau trong ?êm ? chùa Long Van, Lan tu?t cúc áo ?? h? v?i n?u qu?n ng?c…

V?i nh?ng l?i k?t c?u r?t ch?t ch?, h?p lí và có nhi?u ??i m?i trong ti?u thuy?t Khái H?ng ?? th? hi?n ???c nh?ng y t??ng c?a mình và l?i cu?n ng??i ??c qua bao th? h?

Nhan v?t

Nhan v?t ti?u thuy?t c?a Khái H?ng r?t ng??i. H? ??ng s?ng s?ng gi?a cu?c ??i bình th??ng, ngay th?ng và m?nh li?t, theo ?u?i s? s?ng. H? ch?p nh?n ?au kh? ?? tìm h?nh phúc. Ngay t? ti?u thuy?t ??u tay này nhà v?n ?? th? hi?n ???c m?t quan ni?m m?i, m?t cách c?m nh?n m?i v? con ng??i. Miêu t? nhan v?t kh?ng còn là theo nh?ng ??c l?, c?ng th?c, mà tác gi? ?? y th?c r?t r?:“ là ch? t? nh?ng c?nh ng?, nh?ng hình tr?ng, nh?ng tính tình c?a m?t x? h?i c?a m?t th?i ??i mà th?i”

Trên c? s? duy tam, th? gi?i quan l?ng m?n bao gi? c?ng là m?t th? gi?i quan duy tam. Do kh?ng nh?n th?c ???c ?úng ??n quy lu?t phát tri?n khách quan c?a th?c t?i, nhan v?t l?ng m?n th??ng g?n bó cu?c s?ng m?t ly t??ng r?t ch? quan, m? h?, kh?ng phù h?p v?i th?c t?i

Lan tuy yêu Ng?c nh?ng nh?t quy?t tìm h?nh phúc ? ???ng tu, trong s? t? bi bác ái c?a ??o Ph?t. Ng?c thì nh?t ??nh: “ Gia ?ình t?i nay là nhan lo?i, là v? tr?, mà ti?u gia ?ình c?a t?i là …hai linh h?n c?a ??i ta ?n d??i bóng t? bi Ph?t t? ”

M?t nhà v?n h?c s? ?? vi?t: “V?n h?c l?ng m?n ch? y?u l?i v?n h?c trong ?ó có cái b?n ng? c?a nhan v?t bi?u l? t? nhiên. Mà b?n ng? c?a m?i ng??i ???c ?ánh d?u r? nh?t ? tình c?m và c?m giác c?a ng??i ?y”. V?n h?c l?ng m?n n?ng v? tình c?m và miêu t?, kh?ng coi tr?ng s? th?t, c?t là gay ???c c?m xúc

Ng??i ta b?o ái tình c?a Lan và Ng?c là m?t ái tình thanh cao, liên t??ng. Th?t ra, ?ó là th? ái tình kh?ng t??ng, ch? có trong t??ng t??ng c?a tác gi? mà th?i. Ch?ng ph?i bay gi? mà tr??c kia, gi?a th?i kì l?ng m?n nh?t, c?ng ít có nh?ng c?p trai gái nào nh? Lan và Ng?c. Ng?c yêu Lan, Lan c?ng yêu Ng?c. Hai ng??i yêu nhau trong m?t c?nh chùa. Nh?ng Lan kh?ng th? r?i c?nh chùa ?? ?i yêu Ng?c và cùng Ng?c chung s?ng. Còn Ng?c th? v?i Lan s? su?t ??i kh?ng l?y ai n?a ch? “ s?ng

梦仙 蝶魂梦仙

trong cái th? gi?i m?ng ?o c?a ái tình ly t??ng c?a ái tình b?t vong b?t di?t”. Ch?a h?t, Ng?c còn nói h?t và nh?ng mong mu?n“ Gia ?ình? T?i kh?ng có gia ?ình n?a. ??i gia ?ình t?i nay là nhan lo?i, là v? tr?, mà ti?u gia ?ình c?a t?i là …hai linh h?n c?a ??i ta ?n núp d??i bóng t? bi Ph?t t? ”

N?u nh? Lan c? tình ?? che ??y tình yêu c?a mình, lu?n m??n nh?ng tri?t lí t?n giáo ?? r?n ?e mình thì ng??c l?i Ng?c m?t chàng trai kh?ng b? ràng bu?c b?i m?t tín ?i?u t?n giáo nào l?i lu?n tìm cách ?? b?c l? nó. M?i quan tam duy nh?t c?a chàng là Lan là gái hay trai?, nên khi bi?t ???c Lan là con gái thì cái c?m tình ban ??u bi?n thành tình yêu và chàng tha thi?t yêu Lan

??n v?i tình yêu, Lan sung s??ng vì th?y ?úng v?i b?n c?n c?a mình nh?ng nàng l?i mang c?m giác t?i l?i v?i Ph?t t? và nh?ng l?i h?a c?a m?t ng??i ?? qu? quy?t d?t b? cu?c s?ng tr?n t?c. Kh?ng kh?i có nh?ng lúc Lan t? d?i lòng mình và xem ái tình là chuy?n nh? nhen t?m th??ng d? g?t b? nh?ng r?i chính nó l?i là th? to tát, ch?a chan kh?p linh h?n c?a Lan “ cau nói, dáng ?i, ?i?u nhìn, gi?ng c??i, y ngh? ??u là hình ?nh c?a ái tình ”. Nh? th? là s? có m?t c?a Ng?c ?? ?ánh th?c tình yêu trong sáng c?a Lan nh?ng l?i b? l?p s??ng mù l?nh giá c?a t?n giáo bao b?c l?y ng??i con gái này.

H?n b??m m? tiên v?i ki?u nhan v?t l?ng m?n xu?t hi?n ?? t?o ???c s? chú y. Tác gi? ?? khéo d?ng nên m?t m?i tr??ng thích h?p trong th? gi?i thiên nhiên t?o v?t cho tình yêu l?ng m?n n?y n?. Qua tình yêu c?a hai nh?n v?t chính tác gi? c?ng nh?m ca ng?i ái tình, m?t tình yêu lí t??ng, trong sáng, cao th??ng.

Ng?n ng?

Là ch?t li?u chung cho v?n xu?i và v?n v?n. Ng?n ng? trong H?n b??m m? tiên mang màu s?c cua thi?n Phat. V?i l?i vi?t ng?n g?n, trong sáng, bình th??ng, ti?u thuy?t H??n b??m m? tiên ????c ban ?oc hoan nghênh nhi?t liêt.

M?t cau chuyên g?p g? làm quen r??i ti?nh yêu nay n??, tuy vay ng?n ng? tác gia c?ng kh?ng quá ?ê? sau va?o viêc diê?n ta ti?nh yêu ph?c tap hay ca?c ti?nh canh e?o le cua ti?nh yêu nh? ?? các tác pham tiêu thuyê?t ???ng th?i. Mà ch? y?u ?ó là ng?n ng? ??i tho?i, t? ??i tho?i, v?i chính mình. Khi m?i tình ch?m n? trong lòng, c? gái gi? trai ?i tu này y th?c ?ó là m?t ?i?u t?i l?i và ?? lên bàn th? Ph?t kh?n nguy?n: “…Phù h? cho ?? t? … có ?? ngh? l?c … xa lánh tr?m luan … ?? t? ?? d?c lòng tin m? ??o, kh?ng ng? nay m?i bi?t lòng tr?n t?c v?n ch?a gi? s?ch. Nh?ng ?? t? xin th? tr??c ??c T? Bi …”, Lan l?m b?m “ ta r?t có t?i v?i ??c Ph?t t?”…

Nh?ng ?o?n Lan và Ng?c ??i tho?i v?i nhau lúc thì nh? m?t gi?c m?ng ??p, lúc k?ch tính h?n lên:

“ Ng?c v?i cúi xu?ng ?? tay Lan kêu van:

- Ng?c xin l?i Lan. ??y Lan ngh? xem Lan có th? kh?ng yêu Ng?c ???c ?au? c?p linh h?n ta nh? m?t ?i?u nh?c, kh?ng c?m ??ng nhau sao ???c!”…

Lan ??ng ph?t d?y, ??y b?n ra:

梦仙 蝶魂梦仙

- Kh?ng bao gi? th? ???c. Th?i ?ng ??ng nói n?a, m?i l?i nói c?a ?ng nh? xé ru?t k? tu hành này, ?ng nên v? ngay ?i”…

Ng?n ng? m? ??u cau chuy?n c?ng r?t là sinh ??ng. L?i vi?t tr?c ti?p, kh?ng màu mè, Khái H?ng ??a ng??i ??c v? l?i vùng quê Kinh B?c vào chùa Long Giáng, vào ca dao, vào cu?c s?ng sinh ho?t c?a con ng??i n?i ?ay:

H?i anh ?i ???ng cái quan

D?ng chan ??ng l?i em than vài l?i

?i ?au v?i m?y anh ?i

C?ng vi?c ?? có ch? t?i ? nhà.

??n khi miêu t? cái khung canh kh?ng khi? trang nghiêm ch?n thi?n nghiêm, Khái H?ng kh?ng nga?n ngai ?em nh?ng t? ng? ra?t Tay nh? thú quá, s??ng qua?…, c? cái “cha?t Tay” trong nhan vat Ngoc v?i b? au phuc va? ca?i va li k?t h?p v?i s?? then thu?ng cua m?t “chu? tiêu ” la? ga?i gia trai ?? làm cho ng?n ng? c?a H?n b??m m? tiên có s? hòa tr?n gi?a ??ng va? Tay th?t ??c s?c m?i m?.

Kh?ng gian và th?i gian

Kh?ng gian.

Trong v?n h?c ngh? thu?t, kh?ng gian chính là hình th?c t?n t?i ch? quan c?a hình t??ng. Kh?ng gian trong H?n b??m m? tiên nhu?m màu thi?n ??o.

Ngay t? ??u ti?u thuy?t, Khái H?ng ?? miêu t? chùa Long Giáng ??y thi v?, m?t ng?i c? t? thanh u t?ch m?ch, d? c?m hóa lòng ng??i, nang ng??i ta h??ng t?i m?t tinh th?n h??ng thi?n: “Phía Tay sau d?y ??i c? bi?c, s?c tr?i ?? ?ng l?p loáng qua các khe ?ám lá xanh ?en. Mái chùa rêu phong ?? l?n màu cùng ??t cùng cay, cùng c?. Kho?ng kh?c m?y b?c t??ng và m?y c?t g?ch quét v?i ch? còn l? m? in hình trong cái c?nh nhu?m ??ng m?t màu tím th?m. L?ng ch?ng m?t cái ??i cao, m?y nóc nhà rêu chen l?n trong ?ám cay r?m r?p, b?n góc, b?n gác chu?ng v??t lên t?ng là xanh um.

?Trong làn kh?ng khí êm ??m, ti?ng chu?ng thong th? ngan nga nh? ?em mùi thi?n làm t?ng v? c?a c?nh thiên nhiên. Lá cay rung ??ng, ng?n khói th??t tha, b?ng lúa s?t so?t nh? c?m ti?ng g?i c?a Mau Ni theo v? n?i h? kh?ng t?ch m?ch ”

Cau chuy?n v? S? tích V?n Kh?i c?ng chúa, con vua Ly Nhan T?n, kh?ng ch?u l?y ch?ng, ?ang

梦仙 蝶魂梦仙

?êm tr?n kh?i cung, tìm ??n tu ? ch? này, vì th? nhà vua n?i gi?n sai phóng h?a ??t chùa nh?ng khi ng?n l?a v?a nhóm, có con r?ng vàng xu?t hi?n phun n??c l?a t?t ngay, vì th? chùa m?i có tên là Long Giáng l?i t?n thêm giá tr? c?a ng?i chùa, làm n?y sinh trong lòng ng??i ??c ni?m thành kính.

Ngoài ra kh?ng gian ?ó ???c tác gi? miêu t? có ??i ch? mang màu s?c c?a h?i h?a, l?i v?n ??y nh?c ?i?u, khác v?i l?i v?n t? c?nh khu?n sáo, ??c l? c?: “ V? phái ??ng nam m?y trái ??i ph?n chi?u ánh chi?u tà nhu?m m?t m?u da cam. Da tr?i xanh nh?t l? th? m?y ?ám may h?ng. In trên cánh ??nglúa chím màu vàng th?m, con cò tr?ng thong th? bay v? phía tay, ??i cánh l? ?? c?t lên ??p xu?ng loang loáng ánh m?t tr?i…”

Cách so sánh, thi?t th?c và ??t ng?t, ch?ng t? s? v?n d?ng m?t trí quan sát m?i, c?ng khác v?i l?i so sánh có s?n tr??c kia: “H?m ?y vào h? tu?n, tr?ng v?a m?c, tr?ng nh? c?p s?ng trau treo ng??c ? ??nh ??i ” Ho?c “Chùa Long Giáng m?y h?m r?c r? nay b?ng l?i ? t? nh? x?a, th?c ch?ng khác c? con gái n?i th?n d? trong ba h?m T?t th?ng b? sáo ??p, r?i h?t T?t l?i c?i ra mà m?c b? qu?n áo nau s?ng th??ng nh?t”, “Bóng tr?ng ?? x? v? tay, chi?u ánh l? m?. Các cay c? h?y còn ??m ?ìa n??c m?a ban chi?u. Nh?ng ??i xa, tr?ng nh? ?àn rùa kh?ng l? n?m v?ng nguy?t”

Hay ?ó là kh?ng gian riêng t? nh?t c?a các nhan v?t: “ Bay gi? nhìn qua c?a s? ng?m ??i thoai tho?i sau chùa, chàng th?y hi?n ra nhi?u v? xinh ??p, nh?ng v? ??p huy?n bí. Chàng t??ng d??i ?ám lá chè l?p lánh, ng?n gió d?u dàng m?n m?n rung ??ng kia, m?t c? tiên y?u ?i?u ???ng ng?i m? màng t??ng nh? tói ai”, “ Hai ng??i nhìn nhau, bóng tr?ng khuy?t r?i ??u cành, lá tr?ng th?a nh?t, c? x? xác m?t ??i l?p lánh gi?t s??ng”, “ ?êm ?? khuya tr?ng l?n, gió ??p cành thong, v?n v?t chìm ??m vào trong c?i h? v? t?ch m?ch”. Tác gi? hay t? nh?ng c?nh thanh thanh, bu?n bu?n, phù h?p v?i tam tình l?ng m?n: “?i m?t qu?ng n?a, b?ng hai ng??i ph?i d?ng l?i ? tr??c m?t cái su?i, d??i có v?ch n??c ch?y róc rách trong veo trong long cát tr?ng. Bên b? su?i có ?y g?c th?ng già gió chi?u hiu h?t, lá th?ng kh? lác ?ác r?i xu?ng su?i r?i theo dòng n??c trong tr?i ?i ”. Có nh?ng cau v?a t? c?nh v?a t? tình, phù h?p v?i tam tr?ng nhan v?t: “ Lan li?c m?t ng?m phong c?nh quanh mình. Lòng hoài nghi man mác ??n c? c?, may, n??c. Cúi nhìn dòng n??c b?c l?p lánh du?i chan ??i quanh co u?n khúc, rì rì l??t gi?a d?c cát vàng: trong c?nh êm ??m ?y bi?t ?au kh?ng ?n theo chi?u gió th?i, làn khói l? m? bay, l?n lá xanh, bi?t ?au kh?ng tr? nên cái s?c m?nh phá phách c?a con T?o v? tình…”

Bên c?nh ?ó, chúng ta còn b?t g?p m?t kh?ng gian th?t là ??c bi?t và lí thú, ?ó là “kh?ng gian trinh thám”. Vi?c Ng?c “khám phá” ra Lan là gái gi? trai ?i tu là m?t quá trình di?n bi?n tam lí. Kh?ng ch? nhan v?t Ng?c mà c? ??c gi? c?ng r?t tò mò v? ?i?u bí ?n ?ó. L?n theo nh?ng b??c ?i c?a Ng?c qua g?n m?t tr?m trang sách, cu?i cùng s? th?t c?ng ?? hi?n ra. Lan là gái. ??i v?i Ng?c, ?? kh?ng ??nh ch?c ch?n Lan là gái ??i lúc làm cho anh ph?i suy ng?m l?i t?t c?, Ng?c dùng m?i cách, quan sát m?i hành ??ng, c? ch? nh? nh?t c?a chú ti?u Lan. ??i v?i Khái H?ng, vi?c d?n d?t cho nhan v?t Ng?c t?ng b??c khám phá ra bí m?t ?ó, tác gi? ?? ph?i mu?n nh?ng tr??ng h?p sau ?ay: Lan g?p r?n trên gác chu?ng; Lan ph?i nh?y qua su?i, Ng?c c?m tay kéo sang; khi Ng?c nói chuy?n than m?t v?i m?t c? gái quê ??n xem l?, g?i lòng ghen c?a Lan; tr??ng h?p gi?ng co nhau m?t ?êm ? chùa Long Van, Lan tu?t cúc áo ?? l? v?i nau che ng?c. Kh?ng nh?ng tr??ng h?p nh? v?y làm cho “k? b? tình nghi” v? cùng lúng túng, ph?i liên ti?p th?c hi?n nh?ng hành ??ng ?i?u

梦仙 蝶魂梦仙

ch?nh tình hu?ng. Nh?ng lúc nh? th?, tác ph?m cu?n ng??i ??c vào m?t tam th? b?t ng?, h?i h?p l?i theo.

Th?i gian

Theo nh? tác gi? Tr?n ?ình s? cho r?ng:“ Th?i gian ngh? thu?t trong v?n h?c kh?ng ph?i gi?n ??n ch? là quan ?i?m c?a tác gi?, mà là m?t hình t??ng th?i gian sinh ??ng, g?i c?m, là s? c?m th?, y th?c…?? ph?n ánh hi?n th?c, t? ch?c c?a tác ph?m”.

Th?i gian trong H?n b??m m? tiên là ch? y?u là th?i gian hi?n t?i. T? lúc mà nhan v?t Ng?c xu?t hi?n, lúc ?ó ?? “qu?ng n?m gi? chi?u mà n?ng h?y còn gay g?t” cho ??n lúc tr?i d?n d?n t?i “l?i thêm ngoài san l? m? bóng tr?ng”. Th?i gian hi?n t?i ?? nhan v?t chiêm nghi?m cu?c s?ng h?ng ngày n?i c?nh chùa v?i nh?ng c?ng vi?c c? th?: “sáng h?m sau, Ng?c ???ng ng? say b?ng ti?ng chu?ng chùa inh ?i ?ánh th?c”. Nh?ng ho?t ??ng c?a chùa trong nh?ng ngày chay ?àn “sáng h?m sau, k? t?i ng??i lui có v? t?p n?p r?n r?p”, " Lu?n hai t?i, các nhà s? ? nh?ng chùa lan c?n nh?n ???c gi?y m?i c?a s? c? Long Giáng t? t?u ??n d? l? r?t ??ng”, “ ??n t?i th? ba thì vào ?àn gi?i k?t”…”sáng h?m sau, c?nh chùa Long Giáng l?i yên l?ng nh? ngày th??ng”.

Hay xem l?n vào ?ó là th?i gian tam tr?ng, th?i gian tam t??ng, th?i gian kí ?c c?a nhan v?t. Nh?ng ?o?n ??i tho?i gi?a chú ti?u Lan và Ng?c. Ng?c hay nói v? nh?ng gi?c m? sánh ??i v?i m?t ng??i b?n ?i trên con ???ng r?i ??n m?t c?nh b?ng lai. Ng??i b?n ?y b?ng nhiên hóa thành m?t tuy?t th? giai nhan. Nh?ng ngày ?àn c?a l? ?àn chay qua ?i, c?nh chùa tr? l?i yên ?ng, Ng?c “liên t??ng d??i ?ám lá che l?p lánh ng?n gió di? dàng m?n m?n rung ??ng kia, m?t c? tiên y?u ?i?u ng?i t??ng nh? t?i ai”, “bóng tr?ng ?? x? v? tay, chi?u ánh l? m? ”.

?i?u ??c bi?t h?n là th?i gian trong tác ph?m còn có m?t ?i?u r?t l?. ? nh?ng trang cu?i, th?i gian g?n v?i m?t kh?ng gian duy nh?t: “lá r?ng!”. “ Lá r?ng !” l?n m?t, th?i gian khi “chi?u hiu h?t, lá th?ng kh?, theo dòng su?i tr?i ?i ”. “lá r?ng !” l?n hai “ ?êm ?? khuya, khi chi?u tà gió th?i, khi tr?ng m?c ??u non”. “Lá r?ng !” l?n ba “m?t tr?i ?? x? v? tay”. “Lá r?ng !” l?n b?n và n?m “m?t tr?i ?? g?n l?n sau ??i, m?t tr?ng l?nh l?o mùa ??ng”. “Lá r?ng !” l?n sáu “ m?t tr?i sau d?y ??i tay, v?n v?t nhu?m màu ?m ??m”. “Lá r?ng !” l?n b?y thì “s?c tr?i dìu d?u, gió chi?u thì hiu hiu”. ?ó là m?t s? sáng t?o ??c ?áo, v?n kh?ng gian ??y nh?ng có nhi?u s? ??i thay qua th?i gian.

H?n b??m m? tiên ca t?ng ái tình, ái tình thanh s?ch, chung th?y, ?y là d?o lên m?t khúc nh?c ???c thanh niên mong ch?. Và m?t ly t??ng cao c?, bao trùm nhan lo?i và v? tr?, mà l?i kh?ng lo?a tr? tình yêu, h?n là ???c b?n tr? v? v?p l?y. Sách l?i kh?ng ?? kích Ph?t giáo, có ch? h?u nh? ?? cao thì b?n th?ng tr? ch?ng c?n ng?n c?m. V?i m?t ngòi bút ch? ??ng, v?n phong g?i m?, c?u trúc g?n gàng. Ng?n ng? thoát kh?i v? khu?n sáo, nh?ng ?o?n ??i tho?i r?t linh ho?t. Tuy ch?a có nh?ng trang vi?t sau s?c v? hoàn c?nh và tam tr?ng nhan v?t trong nh?ng quan h? v? m?t th? gi?i màu v?, ph?c t?p. Tác ph?m kh?ng h??ng cu?c ??i th?c mà h??ng v? m?t th? gi?i ?o t??ng c?a t?n giáo, c?a tình yêu l?ng m?n. H?n b??m m? tiên x?ng ?áng là tác ph?m m? ??u cho trào l?u l?ng m?n trong ti?u thuy?t th?i kì 1930- 1945. Nó c?ng là m?t trong nh?ng tác ph?m giá tr? nh?t c?a n?n v?n h?c c?n ??i và hi?n ??i n??c nhà..

本文标题：周梦蝶还魂草-蝶魂梦仙
本文地址： http://www.61k.com/1137291.html